CECHY EPOPEI JAKO GATUNKU LITERACKIEGO:
EPOPEJA (epos) to gatunek epicki wywodzący się ze starożytności.
Do jego podstawowych cech należą:
- wierszowana forma,
- podział na części,
- wielowątkowość, tekst dużych rozmiarów
- inwokacja rozpoczynająca utwór,
- liczne opisy i dygresje czyli odejścia od głównego wątku,
- bogaty w środki stylistyczne język,
- wszechwiedzący narrator,
- ukazanie losów bohaterów na tle ważnych, przełomowych wydarzeń
Zwróć uwagę na stronę tytułową „Pana Tadeusza”. Już tutaj znajdziemy dowody na to, że mamy do czynienia z epopeją:
- wierszowana forma („we dwunastu księgach wierszem” – cały utwór napisany jest trzynastozgłoskowcem. Oznacza to, że wszystkie niemalże wersy zawierają 13 sylab czyli zgłosek i oczywiście się rymują),
- podział na części („we dwunastu księgach”),
- ukazanie losów bohaterów na tle ważnych wydarzeń („Historia szlachecka z roku 1811 i 1812” – bohaterem zbiorowym eposu jest szlachta polska wiążąca nadzieje na odzyskanie niepodległości z Napoleonem Bonaparte, który w tym właśnie czasie zaatakował naszego zaborcę – Rosję). Warto tu nadmienić, że słowo "zajazd" oznacza zbrojną napaść. Zajazdy były na Litwie czasem sposobem na egzekwowanie prawa. I taka właśnie napaść na Sędziego została przedstawiona w eposie Mickiewicza.
POZOSTAŁE CECHY EPOPEI na przykładzie "Pana Tadeusza":
- wielowątkowość (wątek patriotyczny osnuty wokół księdza Robaka, który przygotowywał powstanie na Litwie, wątek miłosny – Zosia i Tadeusz, intryga Telimeny, wątek obyczajowy, którego osią jest spór o zamek pomiędzy Hrabią i Sędzią),
- liczne opisy (np. opis chmur, grzybobrania, staropolskich potraw, przyrody, wyglądu dworu, zamku, zaścianka Dobrzyńskich; dygresje i odejścia od głównego wątku - opowieści bohaterów np. Telimeny o prawie i zwyczajach rosyjskich, Hrabiego o pięknie włoskiej przyrody, spór o Kusego i Sokoła, opowieść Gerwazego o tragedii Horeszków, itp.),
- bogaty język, liczne środki poetyckie (np. metafory, epitety, apostrofy, porównania homeryckie, itp.),
- wszechwiedzący narrator (jedynie w Inwokacji i epilogu występuje narrator w pierwszej osobie, w całym utworze przeważa zdecydowanie narracja trzecioosobowa)
- inwokacja ("Pan Tadeusz" rozpoczyna się inwokacją skierowaną do Litwy oraz Matki Boskiej)
OMÓWIENIE PEŁNEGO TYTUŁU UTWORU:
PODSUMOWANIE:
Na koniec koniecznie obejrzyj poniższy filmik. Dzięki niemu przypomnisz sobie treść całej lektury Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz".
Dziękuję Ci za dzisiejszą lekcję.
Twoja Polonistka
Dziękuję Ci za dzisiejszą lekcję.
Twoja Polonistka
Ewelina Majewska