Zdanie złożone współrzędnie

1. CO TO JEST ZDANIE ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE? 

Zdanie złożone współrzędnie, jak każde zdanie złożone, zawiera więcej niż jedno orzeczenie. Treści zdań składowych w takim wypowiedzeniu wzajemnie się uzupełniają, żadne z nich nie określa drugiego. ZDANIA TE MOGĄ ISTNIEĆ SAMODZIELNIE JAKO DWA ZDANIA POJEDYNCZE. Łączą się ze sobą bezpośrednio lub za pomocą spójników.

ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE - już sama nazwa podpowiada, że są to takie zdania składowe, które są sobie równe, więc nic nie stracą na przekazie, jeśli je od siebie oddzielimy. 

Np. zdanie złożone: Zosia lubi opalać się nad morzem, (1) / a Kasia przepada za górskimi wędrówkami.(2) spokojnie można podzielić na dwa pojedyncze: Zosia lubi opalać się nad morzem. Kasia przepada za górskimi wędrówkami. Czy jest między nimi jakaś różnica?

W treści nie, ale w brzmieniu zdecydowana. Przeczytajcie oba przykłady na głos, zachowując odpowiednią intonację, a sami się przekonacie. Jeśli chcemy, aby nasza wypowiedź była opisowa, statyczna, spokojna, płynna itp. - zastosujemy zdania złożone. Aby podkreślić dynamikę tekstu - zastosujemy zdania pojedyncze.

2. PODRĘCZNIK, str. 53: otwórz proszę podręcznik i zapoznaj się ze wszystkimi informacjami, jakie się tam znajdują. 

3. RODZAJE ZDAŃ ZŁOŻONYCH WSPÓŁRZĘDNIE:

Zdania złożone współrzędnie rozpoznamy po charakterystycznych spójnikach (mogą też być tylko przecinki), a kto będzie chciał się kierować logiką - również po treści. 

- ŁĄCZNE (przykładowe spójniki: i, oraz):

treści zdań składowych współistnieją w czasie i przestrzeni, coś je łączy; treść jednego zdania łączy się z treścią drugiego, np. Ewa lubi czytać i często wypożycza książki.

- ROZŁĄCZNE (przykładowe spójniki: albo, lub, czy, bądź):

treści zdań składowych wykluczają się nawzajem, nie mogą istnieć jednocześnie,

np. Poczytam książkę albo obejrzę jakiś film.

- PRZECIWSTAWNE (przykładowe spójniki: ale, lecz):

treści obu zdań stoją w sprzeczności do siebie, treść zdania drugiego jest jakby wbrew logice, zaskakuje nas, np. Ola czuła zmęczenie, ale uczyła się dalej.

- WYNIKOWE (przykładowe spójniki: więc, zatem, toteż, dlatego):

treść jednego zdania wynika z treści drugiego, stanowi jego logiczną konsekwencję, 

np. Zbierało się na deszcz, więc Zosia wzięła ze sobą parasol.

4. INTERPUNKCJA W ZDANIACH ZŁOŻONYCH WSPÓŁRZĘDNIE:

5. ZADANIE DLA CIEBIE: PODRĘCZNIK, str. 53, zad.1 a): 

 

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Typy OKOLICZNIKA

 

 

ZADANIE DLA CIEBIE:

a) Na podstawie powyższej planszy oraz informacji, które znajdują się 

w Twoim podręczniku (str. 347) zanotuj w zeszycie nazwy wszystkich okoliczników 

(razem z pytaniami). Każdy kolejny okolicznik umieść w nowej linijce.

b) Zapisz po jednym zdaniu, w którym zastosujesz dany typ okolicznika. 

c) Podkreśl okoliczniki.

 

d) Zdania staraj się wymyślać samodzielnie. 

Plansza stanowi jedynie wzór, z którego możesz korzystać.

2. ZADANIE INTERAKTYWNE:

Na koniec przećwicz, czy wszystko dobrze zapamiętałeś/aś

Sprawdź, czy potrafisz wykorzystać teorię w praktyce. 

TEMAT: TRENY Jana Kochanowskiego

1. SŁOWO WSTĘPU: Na dzisiejszej lekcji:
- poznasz "Tren VIII" Jana Kochanowskiego,
- dowiesz się, jakimi cechami charakteryzuje się TREN,
- będziesz wiedział, co to jest ARCHAIZM i ANTYTEZA. 

2. PODRĘCZNIK, str. 148: otwórz podręcznik, przeczytaj,

co to jest TREN, a następnie zapisz w zeszycie cechy tego gatunku lirycznego.

Tworząc swoją notatkę, możesz również skorzystać z rysunku poniżej.

3. TRENY Jana Kochanowskiego: 

Już wiesz, że cały cykl trenów, który napisał Jan Kochanowski liczy 19 utworów.

Spokojnie, nie będziesz musiał/musiała czytać ich wszystkich.

Na kolejnych naszych lekcjach przeczytasz „Tren V” oraz „Tren VII”.

Dzisiaj proponuję Ci zapoznać się z "Trenem VIII".

Otwórz PODRĘCZNIK, str.148, a następnie przeczytaj ten utwór powoli i ze zrozumieniem. Koniecznie czytaj przypisy, które objaśniają trudniejsze wyrazy, znajdziesz je z lewej strony tekstu.

4. Teraz wysłuchaj TRENU VIII:

5. Tekst trenu może Ci się wydawać trudny w odbiorze. To wszystko przez występujące w nim ARCHAIZMY. Zapisz w zeszycie to pojęcie + jego wyjaśnienie. 

ARCHAIZM to: «wyraz, wyrażenie, zdanie, które wyszły z użycia; coś przestarzałego»

6. Jeśli masz problem ze zrozumieniem tego utworu, zajrzyj na stronę poniżej

i przeczytaj dokładne opracowanie „Trenu VIII”:

http://aleklasa.pl/gimnazjum/c305-wiersze/jan-kochanowski-tren-vii-viii

7.  NOTATKA W ZESZYCIE:

a) OBRAZY POETYCKIE: dwa kontrastowe obrazy domu.

Na podstawie odpowiednich fragmentów opisz te dwa DOMY

(wykorzystaj zasadę kontrastu, bo tak te dwa domy zostały przedstawione w utworze).

Notatkę możesz zrobić w formie tabeli:  

b) PODMIOT LIRYCZNY (osoba mówiąca): Kochanowski jako ojciec,

któremu zmarła córka (np. „mi”, „moja”)

c) ADRESAT UTWORU: córka poety (np. „Moja droga Orszulo”)

d) SYTUACJA LIRYCZNA: podmiot liryczny (ojciec) wyraża rozpacz spowodowaną śmiercią swojego dziecka i pustką, która zapanowała w domu.

e) UCZUCIA: nazwij emocje, jakie odczuwał podmiot liryczny za życia swojej córki i po jej śmierci. Możesz wykorzystać podane poniżej słownictwo:

rozpacz, przygnębienie, szczęście, rozżalenie, żal, zadowolenie,

radość, smutek, rozgoryczenie, satysfakcja, cierpienie, radość, tęsknota, itp.

f) ŚRODKI STYLISTYCZNE: Wypisz przykłady środków stylistycznych, jakie zostały zastosowane w "Trenie VIII":

np. 

APOSTROFA - 

EPITET - 

ZDROBNIENIE -

METAFORA - 

8. Na koniec dzisiejszej lekcji jeszcze jedno nowe pojęcie – 

ANTYTEZA, czyli zestawienie słów, myśli, pojęć sprzecznych. 

Antyteza używana jest w celu wywołania mocnego wrażenia na odbiorcach i zaznaczenia silnego kontrastu. Zapisz to pojęcie w zeszycie. W „Trenie VIII” antytezę zastosowano we fragmencie: ,,Pełno nas, a jakoby nikogo nie było”.

ANTYTEZA użyta przez Jana Kochanowskiego służy podkreśleniu pustki i ciszy panującej w domu. Jest to pustka przede wszystkim emocjonalna, uczuciowa – nikt nie może zastąpić ukochanej córeczki.

9. PODSUMOWANIE:

Przypomnę Ci teraz, jakie nowe pojęcia poznałeś/aś na dzisiejszej lekcji.

Sprawdź, czy wszystkie masz je zanotowane w swoim zeszycie:

TREN, ARCHAIZM, ANTYTEZA.

Dziękuję za Twoją dzisiejszą pracę.

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

TEMAT: FRASZKI Jana Kochanowskiego

1. SŁOWO WSTĘPU: 

Na dzisiejszej lekcji przypomnisz sobie cechy FRASZKI jako gatunki literackiego i poznasz przykłady fraszek, których autorem jest Jan Kochanowski.

2. NOTATKA: 

Spójrz na obrazek poniżej. Przypomnij sobie cechy fraszki, a następnie zapisz je w swoim zeszycie.

                                                                                                                          autor: M. Łysek

3. ZAPAMIĘTAJ!

To właśnie Jan Kochanowski wprowadził do polszczyzny słowo „fraszka”.
W XVI wieku miało ono kilka znaczeń, tym mianem określano:
- „coś mało znaczącego”, 
- „coś niedużego”, 
- „rzecz o niewielkiej wartości”. 
Dzięki pokaźnemu zbiorowi utworów, które napisał Jan Kochanowski „fraszką” zaczęto nazywać też jeden z gatunków literackich. 

4. Kliknij w podany link: 
https://epodreczniki.pl/a/z-pamietnika-polskiego-szlachcica-czyli-fraszki-jana-kochanowskiego/Dxclic0Gf
i zapoznaj się ze wszystkimi informacjami, jakie znajdują się na tej stronie. Następnie wykonaj interaktywne ćwiczenie nr 5 (na tej stronie masz możliwość sprawdzenia, czy dobrze wykonałeś/aś dane ćwiczenie - koniecznie to zrób!).

5. Na tej samej stronie znajdują się przykłady FRASZEK. Zapoznaj się z nimi (możesz je przeczytać i wysłuchać). Pisemnie wykonaj tylko te ćwiczenia, które zaznaczyłam poniżej:
- "Na dom w Czarnolesie" (ćw. 6.1 i 6.4)
- "Na lipę" (ćw. 7.1 i 7.2)
Jeśli nie potrafisz samodzielnie wykonać tych ćwiczeń, koniecznie zajrzyj na stronę: https://klp.pl/kochanowski/ser-159.html

Tam znajdziesz dokładne opracowanie każdej z tych fraszek:

6. NOTATKA W ZESZYCIE: 

Po zapoznaniu się ze wszystkimi informacjami zrób proszę notatkę w swoim zeszycie, uwzględniającą najważniejsze informacje dotyczące tych dwóch zaproponowanych przeze mnie fraszek Jana Kochanowskiego.
Zwróć uwagę, żeby Twoja notatka była czytelna, zrozumiała i przydatna
dla Ciebie. 

7. PODSUMOWANIE:
Na dzisiejszej lekcji przypomniałeś/aś sobie cechy FRASZKI jako gatunku literackiego i poznałeś/aś przykłady fraszek, których autorem jest Jan Kochanowski.

Na dzisiaj to wszystko. 

Na następnej naszej lekcji poznasz nowy gatunek literacki - czyli TREN.

Twoja Polonistka
Ewelina Majewska

TEMAT: Jan Kochanowski

1. BIOGRAFIA JANA KOCHANOWSKIEGO: 

Obejrzyj uważnie poniższy film, bo na jego podstawie wykonasz później notatkę w swoim zeszycie:

2. NOTATKA W ZESZYCIE: 

Na podstawie obejrzanego filmu dotyczącego życia i twórczości Jana Kochanowskiego, odpowiedz na poniższe pytania.

UWAGA! Nie musisz zapisywać pytań, ale staraj się odpowiadać pełnymi zdaniami, żebyś później wiedział/a, czego dotyczyła Twoja odpowiedź.

1) W którym wieku żył Jan Kochanowski?

2) Jak nazywa się epoka literacka, w której tworzył Kochanowski?

3) Gdzie studiował?

4) Jakie języki znał poeta?

5) Na dworze, którego króla pełnił funkcję sekretarza?

6) Jak nazywała się wieś, w której Kochanowski zamieszkał z rodziną? 

7) Jakie inne gatunki literackie oprócz fraszek i trenów tworzył poeta?
8) Do jakiego rodzaju literackiego należą treny i fraszki?

9) Po czyjej śmierci Kochanowski napisał "Treny" ?

10) Z ilu trenów składa się cały cykl?

11) Ile fraszek stworzył Kochanowski?
12) Podaj tytuły co najmniej 3 fraszek, które napisał Jan Kochanowski.

3. ZADANIE INTERAKTYWNE:

Na koniec lekcji przećwicz, czy wszystko dobrze zapamiętałeś/aś.

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

TEMAT: Co już wiem o ZDANIU?

1. SŁOWO WSTĘPU: Na dzisiejszej lekcji:

- przypomnisz sobie, co to jest:

RÓWNOWAŻNIK ZDANIA, 

ZDANIE POJEDYNCZE i ZDANIE ZŁOŻONE,

- poznasz typy zdań pojedynczych,
- nauczysz się rozróżniać zdanie pojedyncze nierozwinięte od rozwiniętego

2. PODRĘCZNIK, str. 345: 

Przypomnij sobie definicje poniższych pojęć, które znajdują się w Twoim podręczniku.

Jeśli czegoś nie pamiętasz, koniecznie zapisz to w zeszycie:

a) WYPOWIEDZENIE

b) RÓWNOWAŻNIK ZDANIA

c) ZDANIE

d) ZDANIE POJEDYNCZE (rozwinięte, nierozwinięte)

e) ZDANIE ZŁOŻONE (współrzędnie, podrzędnie)

3. ZADANIE INTERAKTYWNE nr 1: 

Pora na ćwiczenie praktyczne. Sprawdź, czy wszystko dobrze zapamiętałeś/aś,  czy już potrafisz odróżnić zdanie pojedyncze nierozwinięte od pojedynczego rozwiniętego. Zapoznaj się z informacjami, które znajdują się na planszy powyżej, a następnie wykonaj zadanie interaktywne:

4. PODSUMOWANIE: 

Pojęcia, które powinieneś/powinnaś znać po dzisiejszej lekcji:
- ZDANIE,
- ZDANIE POJEDYNCZE (nierozwinięte i rozwinięte)
- ZDANIE ZŁOŻONE (współrzędnie, podrzędnie)
- RÓWNOWAŻNIK ZDANIA
Sprawdź w zeszycie, czy wszystkie pojęcia masz zanotowane.

5. ZADANIE INTERAKTYWNE nr 2: 

Na koniec dzisiejszej lekcji przypomnij sobie (i oczywiście zapamiętaj) różnicę między ZDANIEM a RÓWNOWAŻNIKIEM ZDANIA. 

Zwróć uwagę, że wypowiedzenie możemy nazwać zdaniem, kiedy zawiera w sobie osobową formę czasownika. 

Żeby sprawdzić, czy potrafisz odróżnić równoważnik zdania od zdania, wykonaj proszę poniższe ćwiczenie.

Na dzisiaj to wszystko. 

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Jak napisać OPOWIADANIE?

UWAGA !!!

a) Na egzaminie ósmoklasisty opowiadanie twórcze ZAWSZE będzie związane z treścią lektury obowiązkowej.

To oznacza, że MUSISZ WYKAZAĆ SIĘ DOBRĄ ZNAJOMOŚCIĄ TREŚCI DANEGO UTWORU.

b) W opowiadaniu twórczym umieszczasz bohaterów lektury np. w nowej sytuacji, zmieniasz bieg wydarzeń. Pamiętaj jednak, że MUSISZ zachować realia charakterystyczne dla danego utworu - to oznacza, że NIE MOŻESZ wyposażyć bohaterów w zachowania dla nich nietypowe lub w cechy, których nie posiadają w książce.

c) W swoim wypracowaniu MUSISZ wykorzystać co najmniej 6 spośród 10 elementów twórczych:

d) PRZYKŁADOWE TEMATY OPOWIADAŃ TWÓRCZYCH:

- opowiedz o spotkaniu z jednym z bohaterów wybranej lektury obowiązkowej,

- dopisz dalsze losy bohatera,

- zmień losy bohatera/bohaterów,

- zmień zakończenie utworu, itp.

FILMIK nr 1:

FILMIK nr 2:

FILMIK nr 3:

Jak napisać LIST?

 

JAK NAPISAĆ LIST? – MOJE WSKAZÓWKI DLA CIEBIE: 

- List to najbardziej elegancka i wyrażająca największy szacunek forma komunikacji.

- Możesz zmieścić go na jednej stronie. List wcale nie musi być długi. Zgodnie z wymogami egzaminacyjnymi list powinien liczyć ok. 200 słów (gdyby np. na egzaminie ósmoklasisty forma listu się  pojawiła, musisz o tym pamiętać). 

- U góry w prawym rogu umieszczasz nazwę miasta, w którym mieszkasz oraz datę, kiedy list został przez Ciebie napisany (oddzielamy to od siebie przecinkiem).

- Poniżej na środku powinny znaleźć słowa: np. „Szanowna Pani”, „Droga Pani", "Cześć Piotrze", itp. Słowa te kończy zwykle wykrzyknik.                              

- NIE ZAPOMNIJ O AKAPITACH (minimum trzy).                                            

- Słowa: „Ty”, „Twój”, „Pani/Pan”, „Ci”, „Cię” – zawsze powinieneś pisać wielką literą.

- Na zakończenie listu napisz: „Z wyrazami szacunku” lub  „Z pozdrowieniami” i podpisz się pełnym imieniem i nazwiskiem.

- List powinien być oczywiście napisany poprawną, literacką polszczyzną z zachowaniem właściwej interpunkcji. Zadbaj również o ortografię. W razie wątpliwości ZAWSZE możesz zajrzeć do słownika ortograficznego.

- List to swoista rozmowa na odległość. Powinien być zatem napisany w taki sposób, jakbyśmy do tej osoby mówili.

- Na końcu listu (już pod swoim podpisem) możesz zrobić tzw. POSTSCRIPTUM (z łaciny: po napisaniu) - czyli dodatkową uwagę. W takich przypadkach zastosuj skrót - PS.

BALLADYNA Juliusza Słowackiego

Droga Balladyny do władzy...

Sprawdź, czy wszystko dobrze zapamiętałeś/aś?