TEMAT: "Mały Książę" - powiastka filozoficzna czy zwykła baśń?

1. SŁOWO WSTĘPU: 

Na dzisiejszej lekcji:
- utrwalisz sobie różnicę pomiędzy rodzajami a gatunkami literackimi
- określisz przynależność gatunkową "Małego Księcia"
- wskażesz występujące w utworze cechy baśni i powiastki filozoficznej

2. PODRĘCZNIK, str. 355-360 oraz 367-369.  

Zastanów się / przypomnij sobie:
- Co to jest rodzaj literacki? 
- Jakie znasz rodzaje literackie?
- Jakie gatunki należą danego rodzaju literackiego?
- Które gatunki są synkretyczne i jakimi cechami się one charakteryzują?

3. NOTATKA W ZESZYCIE: 

Pora na określenie przynależności gatunkowej naszej lektury.
Czy "Mały Książę" to BAŚŃ czy POWIASTKA FILOZOFICZNA?
W tabeli zestawiłam cechy jednego i drugiego gatunku literackiego.
Na podstawie wszystkich poniższych informacji, które dla Ciebie zebrałam napisz w swoim zeszycie, jakim gatunkiem literackim jest "Mały Książę". 

Podaj argumenty o tym świadczące:

WNIOSEK:

„Mały Książę” Antoine'a de Saint-Exupéry’ego jest dziełem, w którym odnaleźć można elementy charakterystyczne zarówno dla baśni, jaki i powiastki filozoficznej (a nawet przypowieści). Ta króciutka opowieść w bardzo przemyślany sposób porusza się między różnymi gatunkami, stając się dziełem niejednoznaczny, możliwym do odczytania na wiele sposobów.

BAŚŃ to gatunek epicki. Wielką rolę odgrywa w nim świat fantastyczny, stale przeplatający się z realnym. Ukazane w baśniach postaci najczęściej pełnią rolę symboli lub alegorii, kryją w sobie problemy, niebezpieczeństwa lub wartości. Fabuła baśni jest zazwyczaj prosta i pozbawiona wątków pobocznych. Moralność w nich ukazana realizuje jednoznaczny podział na dobro i zło. Główny bohater reprezentuje tę pierwszą wartość, a jego dążenia zostają na końcu wynagrodzone. W baśniach zawsze zwycięża dobro.

POWIASTKA FILOZOFICZNA także jest gatunkiem epickim. Najpopularniejszym motywem tego typu utworów jest podróż, na jaką decydował się główny bohater, by zdobyć wiedzę o świecie i poznać rządzące nim prawa. Pojawiające się w powiastce postaci często również pełnią rolę symboli lub alegorii, uosabiając pewne wartości albo też antywartości. Jednak problemy moralne w powiastce filozoficznej nie są przedstawione w tak prosty sposób, jak ma to miejsce w baśniach. Inaczej wygląda także sprawa adresata, którym jest przede wszystkim dorosły odbiorca, który potrafi odczytać wszystkie ukryte symbole.

MAŁY KSIĄŻĘ TO POWIASTKA FILOZOFICZNA:

„Małego Księcia” trudno uznać za pełną realizację gatunku, jakim jest baśń. 

Co prawda, w dziele pojawia się wiele cech charakterystycznych dla baśni, lecz znacznie bardziej uzasadnione wydaje się potraktowanie go jako powiastki filozoficznej, a więc utworu, który w znacznie bardziej złożony sposób przedstawia zagadnienia moralne. Przesłanie zawarte w „Małym Księciu” jest cenne i odkrywcze nie tylko dla dzieci, ale również dla dojrzałych odbiorców.

4. PODSUMOWANIE:

To nasza ostatnia lekcja dotycząca "Małego Księcia". Mam nadzieję, że jeszcze kiedyś wrócisz do tej książki, bo jest to utwór uniwersalny - czytany zarówno przez dzieci, młodzież jak i dorosłych.
Dzisiejszą lekcję zakończymy piosenką. 

Pamiętaj, pielęgnuj w sobie Małego Księcia i nie zapomnij o wszystkich ważnych rzeczach, które dzięki niemu sobie uzmysłowiłeś/aś... 

Twoja Polonistka
Ewelina Majewska