Książki na WAKACJE

Gdzie śpiewają raki

              

AUTORKA RECENZJI:  Aleksandra Kapciak

Książka Delii Owens pt. „Gdzie śpiewają raki” dostarczyła mi ogromu emocji - od wzruszenia i smutku po pełne napięcia momenty...

Główna bohaterka – Kya – zostaje odrzucona przez innych już na początku swojego dzieciństwa. Z biegiem lat dziewczyna z bagien zostaje posądzona o morderstwo chłopaka, z którym wcześniej coś ją łączyło. Pełen napięcia proces sądowy, dorastanie głównej bohaterki i wiele innych momentów sprawia, że książka jest niesamowicie wciągająca. 

Autorka książki, Delia Owens, operuje językiem tak cudownie, że każdą scenę jestem w stanie sobie wyobrazić, usłyszeć i poczuć. 

Polecam tę książkę szczególnie wrażliwym osobom. Jestem pewna, że od pierwszych stron zachwycą się historią Kyi.

DO POSŁUCHANIA:

„Carolina" - utwór autorstwa Taylor Swift, który został zainspirowany 

i napisany specjalnie na potrzeby ścieżki dźwiękowej do filmu „Gdzie śpiewają raki” („Where the Crawdads Sing”)

Trzy kroki od siebie

AUTORKA RECENZJI: Aleksandra Kapciak

        Książka Trzy kroki od siebie, czyli książka, która przeleżała na mojej półce dwa lata i której nie miałam zamiaru czytać. Gdy wreszcie sięgnęłam po lekturę, nie mogłam się od niej oderwać...

        Opowiada ona o dwójce nastolatków – Stelli i Willu, których łączy choroba, mukowiscydoza. Nie mogą zbliżyć się do siebie bardziej niż na odległość tytułowych trzech kroków. Z czasem ich relacja zamieni się w coś więcej i wtedy będą musieli dokonać wyboru między chorobą, a sobą nawzajem. 

        Podczas czytania wzbierało się we mnie dużo emocji, począwszy od szczęścia, a na smutku skończywszy, przez co bardzo związałam się z bohaterami. 

        Motywem przewodnim książki w dużej mierze jest miłość, ale ujawniają się również wątki przyjaźni i straty. Trzy kroki od siebie to emocjonalna książka, historia trudu walki o własne życie i nastoletniej miłości z przeszkodami.

        Książka wniosła do mojego życia dużo wiedzy na temat samej choroby, uzmysłowiła mi także mój sposób postrzegania swojego życia. Chciałabym móc przeczytać tę książkę znowu po raz pierwszy...

Coś dla fanów Agathy Christie

AUTORKA RECENZJI: Ina Zakrzewska

Narratorem powieści Dom zbrodni jest Charles, który przedstawia nam losy rodziny Leonides żyjącej w Krzywym Dworku, gdzie pośród stert książek i leków czai się morderca. Mimo że książka zaczyna się wyznaniem miłosnym, co może zniechęcić wielu czytelników, na zbrodnię nie trzeba długo czekać

Ofiarą staje się głowa rodziny, Arystedes Leonides. Scotland Yard podejrzewa otrucie, a główną podejrzaną staje się Brenda, młoda wdowa po Arystedesie, która w spadku powinna dostać fortunę, lecz gdy Charles na prośbę swojej wybranki bada tę sprawę, powoli poznaje rodzinę i dochodzi do wniosku, że tak naprawdę to każdy z jej członków byłby w stanie zabić… 

Kto więc to zrobił? Kto jest mordercą? To pytanie zostaje z nami do końca książki, a odpowiedź na nie zdumiewa.

Czytając tę książkę, która niesamowicie wciąga, można poczuć grozę i tajemniczą aurę morderstwa. Moim zdaniem Dom zbrodni jest jednym z najlepszych dzieł Agathy Christie, która sama przyznała, iż pisanie tej książki sprawiło jej wielką przyjemność.

AUTORKA RECENZJI: Zuzanna Bryl

I nie było już nikogo to niesamowita książka autorstwa Agathy Christie. Opowiada historię dziesięciu kompletnie różnych osób. Każda z nich prowadzi zupełnie inne życie i posiada własną historię. W wyniku na pozór zwyczajnych i przypadkowych zdarzeń trafiają na tajemniczą wyspę zwaną Wyspą Żołnierzyków. Tam zaczynają się dziać dziwne i zaskakujące rzeczy - giną ludzie. Początkowo śmierci nie wzbudzają podejrzeń, jednak w końcu przestają wyglądać naturalnie. Okazuje się, że kluczowe znaczenie ma dla nich pewien wierszyk... Każdy z bohaterów będzie musiał zmierzyć się z demonami swojej własnej, niekiedy bardzo trudnej, przeszłości. Co jeśli nie ma dla nich ratunku?  

Książka trzyma w napięciu już od pierwszych rozdziałów, a zakończenie należy do jednych z najmniej oczywistych. I nie było już nikogo to kryminał, jednak nie jest krwawy, więc może się spodobać nawet wrażliwym osobom.

Złodziejka książek

AUTOR RECENZJI: Jędrzej Kopiec

        Złodziejkę książek Markusa Zusaka pochłonąłem zaledwie w kilka wieczorów. To wzruszająca opowieść o miłości do książek tak wielkiej, że nie mając innego wyboru trzeba je kraść, by móc czytać. Dzisiaj w dobie wyraźnego spadku czytelnictwa, które zastąpił internet jest to niezrozumiałe. Tak samo jak niezrozumiałe dla nas mogą się wydawać tamte odległe czasy drugiej wojny światowej, w których toczy się akcja książki. Sam autor wojny nie przeżył, więc tym bardziej zadziwiająco przekonująco oddał okropność tych czasów widzianych oczami nastoletniej, niemieckiej dziewczynki.

        Tytułowa Złodziejka i jej brat zostają oddani przez matkę pod opiekę obcych ludzi z powodu biedy i troski o ich bezpieczeństwo. Jeszcze w czasie podróży do nowego domu w tragicznych okolicznościach dziewczynka kradnie swoją pierwszą książkę. Nie potrafi czytać, ale szybko się uczy dzięki swojemu ukochanemu opiekunowi. Książki stają się lekiem na odwiedzające ją conocne koszmary i sposobem na radzenie sobie w okrutnej rzeczywistości. Pomagają przeżyć, ale też zdobyć przyjaciół i to czasem tam, gdzie wydawałoby się, że nigdy ich nie znajdzie. Zaskakujący jest również sam narrator. Nie zdradzę, kto nim jest. Sami się przekonajcie. Powiem tylko, że moim zdaniem, bywa czasem bardziej ludzki od ludzi...

        Polecam tę książkę. Myślę, że tak jak ja nie będziecie potrafili się od niej oderwać.

* Na blogu znajdziecie również recenzję filmu nakręconego na podstawie książki Markusa Zusaka, którą kilka lat temu napisała gimnazjalistka, KAROLINA ŁUCZAK. 

Link do recenzji filmu:

https://kulturalnie-nakreceni.blogspot.com/2018/06/zodziejka-ksiazek.html

IQBAL - książka, która zapada w pamięć...

AUTORKA RECENZJI: Ina Zakrzewska

       O Iqbalu opowiada nam Fatima, szesnastoletnia wówczas dziewczyna, która kiedyś wraz z nim pracowała jako niewolnica w pakistańskiej tkalni w dywanów. Jest to opowieść bazująca na faktach. Iqbal to chłopak, który jako małe dziecko został sprzedany do niewoli, by spłacić długi rodziny.

Dzieci w podobnych sytuacjach pracowały za dolara dziennie, więc w takim tempie spłacałyby długi rodziców do końca życia. W tkalni dywanów dzieci były przez właściciela głodzone, a za najmniejsze przewinienia zamykane w ciemnym, zimnym kontenerze do połowy zasypanym piaskiem.

Iqbal motywuje dzieci do walki o swoje prawa. Mając zaledwie 11 lat, znalazł siłę, by się zbuntować. Ostatecznie udaje mu się zorganizować ucieczkę dzieci z tkalni, co doprowadza do zamknięcia fabryki. Dołącza do ruchu walczącego z niewolnictwem o nazwie Front Wyzwolenia Pracujących Dzieci.
To on przyczynił się do uwolnienia setek innych małych niewolników, choć przyszło mu za to zapłacić najwyższą cenę. Ginie w zamachu, prawdopodobnie z rąk mafii dywanowej...

Ta książka bardzo mnie wzruszyła i uświadomiła mi problemy dzieci na świecie. Teraz wiem, jakie mam szczęście, że żyję w wolnym kraju, mam rodzinę i mogę chodzić do szkoły...

MAJOWE powtórki

 

Z czego składa się zdanie?

1. SŁOWO WSTĘPU: 

Na dzisiejszej lekcji przypomnisz i utrwalisz sobie najważniejsze informacje dotyczące CZĘŚCI ZDANIA.

2. PODRĘCZNIK, str. 346-347:
Zapoznaj się z informacjami w swoim podręczniku oraz planszą poniżej.

3. ZADANIE DLA CIEBIE:

Pora sprawdzić teorię w praktyce. W tym celu kliknij w linki zamieszczone poniżej. Zapoznaj się z informacjami, które się tam znajdują, a następnie wykonaj zaproponowane przeze mnie ćwiczenia. 

PODMIOT i ORZECZENIE:

- ćwiczenie 2

https://epodreczniki.pl/a/podmiot-i-orzeczenie---szybkie-przypomnienie/DMtbU33oQ

PRZYDAWKA, DOPEŁNIENIE, OKOLICZNIK:

- ćwiczenie 1

- ćwiczenie 2

- ćwiczenie 4

- ćwiczenie 5

- ćwiczenie 6

- ćwiczenie 8

https://epodreczniki.pl/a/przydawki-okoliczniki-i-dopelnienia-wzbogacaja-wypowiedzenia/D1AP12t6M

TYPY OKOLICZNIKA:

https://kulturalnie-nakreceni.blogspot.com/2020/10/typy-okolicznika.html

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Części zdania

KWIETNIOWE powtórki

 

ALEK, RUDY, ZOŚKA - ludzie, którzy potrafili wcielić w życie dwa wspaniałe ideały: bohaterstwo i służbę

1. "KAMIENIE NA SZANIEC", rozdział "W słoneczne dni":

a) Przeczytaj ROZDZIAŁ PIERWSZY.

b) Zapisz w swoim zeszycie informacje dotyczące głównych bohaterów 

książki "KAMIENIE NA SZANIEC" - Alka, Rudego i Zośki. 

Postaraj się nie ograniczać jedynie do ogólników, skup się na szczegółach - 

każdy z tych chłopaków był inny. Tworząc notatkę, uwzględnij to. 

Przeznacz co najmniej jedną stronę w swoim zeszycie dla jednego bohatera.

Zebrane informacje możesz zapisywać myślnikami. W notatce uwzględnij m.in.:

- imiona, nazwiska i pseudonimy bohaterów,

- cechy wyglądu,

- zainteresowania, hobby, pasje, uzdolnienia, itp.

- środowisko, w którym trzej bohaterowie żyli i zdobywali doświadczenie

  (rodzina, szkoła, harcerstwo)

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Alek, Rudy i Zośka w służbie Małego Sabotażu

1. SŁOWO WSTĘPU:

Na początku naszych dzisiejszych zajęć zapisz proszę w swoim zeszycie wyjaśnienia dwóch pojęć: SABOTAŻ i MAŁY SABOTAŻ.

2. "KAMIENIE NA SZANIEC" rozdział "W służbie Małego Sabotażu":

a) Przeczytaj ROZDZIAŁ TRZECI.

b) Zapisz w zeszycie akcje sabotażowe organizowane przez Alka, Rudego i Zośkę:

Np.

- Rozbijanie szyb fotografom, którzy w witrynach swoich zakładów fotograficznych wystawiali zdjęcia niemieckich oficerów.

- Akcja zniechęcająca Polaków do chodzenia do kina, gdzie wyświetlano propagandowe filmy.

- Akcja przeciwko restauratorowi (kolaborantowi) Paprockiemu.

- Znaki malowane na murach (m.in. żółwie, kotwica=znak Polski Walczącej, itp.).

- Walka z propagandą Goebbelsa (m.in. pisanie na murach litery "V" jak "victory" = zwycięstwo).

- Zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika.

- Zrywanie hitlerowskich flag. 

- itp.

3. ZADANIE DLA CIEBIE:

Spośród wszystkich akcji sabotażowych, które wypisałeś/aś wybierz trzy 

i opisz (szczegółowo), na czym polegała każda z nich.

Na dzisiaj to wszystko.

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Akcja pod Arsenałem

1.SŁOWO WSTĘPU:

Na początku dzisiejszej lekcji proponuję Ci obejrzeć animowany film,

który powstał na podstawie komiksu w związku z 77. rocznicą 

AKCJI POD ARSENAŁEM (w 2020 r.):

https://warszawa.ipn.gov.pl/waw/aktualnosci/94038,POLECAMY-Film-animowany-na-podstawie-komiksu-Akcja-pod-Arsenalem-26-marca-1943-z.html

Tak o tym filmie napisali jego twórcy:

"Marzec 1943 r. Gestapo celnie uderza w warszawskie Szare Szeregi. W ręce Niemców wpada najpierw dowódca hufca praskiego Henryk Ostrowski „Heniek”, a po kilku dniach – dowódca hufca „Południe” Jan Bytnar „Rudy”. 

Czy złapani i katowani w siedzibie gestapo przy Al. Szucha harcerscy konspiratorzy będą mieli szansę na przeżycie? Czy zostaną pozostawieni własnemu losowi? 

Na pomoc aresztowanym ruszają koledzy i przyjaciele z Grup Szturmowych Szarych Szeregów z Tadeuszem Zawadzkim „Zośką”, Aleksym Dawidowskim „Alkiem” i Janem Rodowiczem „Anodą” na czele. Są gotowi poświęcić życie. Organizują akcję odbicia aresztowanych w biały dzień, w centrum miasta. To pierwsza tak poważna dywersja bojowa w stolicy, wymaga zgody dowództwa Kedywu Komendy Głównej AK. Czas ucieka – „Rudy” i „Heniek” mogą nie przeżyć następnego przesłuchania. W końcu 26 marca przychodzi rozkaz: „Trzaskać”...

2. NOTATKA W ZESZYCIE:

a) PAWIAK - więzienie śledcze gestapo, największe więzienie polityczne na terenie okupowanej Polski (nazwa pochodzi od ulicy Pawiej, przy której znajdowała się brama wjazdowa).

b) SZUCHA - w budynku przy al. Szucha 25 mieściła się siedziba hitlerowskiej policji bezpieczeństwa, a w podziemiach – więzienie śledcze gestapo, gdzie zwykle przesłuchiwano więźniów przywożonych z Pawiaka; dziś mieści się tam Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939–1945.

UWAGA!!! 

Sprawdź, czy te pojęcia masz wyjaśnione w swoim zeszycie. 

3. AKCJA POD ARSENAŁEM KROK PO KROKU:

Proponuję Ci teraz obejrzeć drugi film, który opowiada o tym, jak krok po kroku wyglądała akcja odbicia Rudego:

4. ZADANIE DLA CIEBIE:

"KAMIENIE NA SZANIEC", rozdział "POD ARSENAŁEM":
Na podstawie lektury (rozdziału pt."POD ARSENAŁEM") oraz obejrzanych filmów

odpowiedz na poniższe pytania. Odpowiedzi zapisz w swoim zeszycie.

1. Kiedy aresztowano Rudego (podaj dzień/miesiąc/rok/godzinę)? 

2. Jaki był powód jego aresztowania?

3. Kim był Heniek?
4. Kim był Wesoły i jakie było jego zadanie po aresztowaniu Rudego?

5. Dlaczego za pierwszym razem odwołano akcję odbicia Rudego?

6. Kiedy miała miejsce akcja pod Arsenalem (podaj dzień/miesiąc/rok)?

7. Kto dowodził tą akcją?

8. Jaki był przebieg oraz skutek akcji pod Arsenałem?

9. Podaj dokładną datę śmierci Alka i Rudego?

10. W jaki sposób została pomszczona śmierć Rudego?

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

Pokolenie Kolumbów

1. NOTATKA W ZESZYCIE:

POKOLENIE KOLUMBÓW - pokolenie młodych ludzi urodzonych ok.1920 roku (po odzyskaniu przez Polskę niepodległości), dla których okres wchodzenia w dorosłość przypadł na czasy II wojny światowej. To właśnie wojna była przeżyciem, które ukształtowało ich świadomość i tożsamość w największym stopniu.

Nazwa pochodzi od tytułu książki Romana Bratnego "Kolumbowie. Rocznik 20", która opowiada o losach młodych warszawiaków w czasie II wojny światowej - rówieśników Alka, Rudego i Zośki.

DLACZEGO KOLUMBOWIE?

To właśnie pokolenie urodzonych ok.1920 roku miało (niczym Kolumb) odkrywać rzeczywistość nowej, wyzwolonej po 123 latach, ojczyzny. 

Ci młodzi ludzie dążyli do trudnego, niewiadomego celu brawurowo, odważnie, nieustępliwie, broniąc ideałów i wartości, w które wierzyli (jak historyczny Kolumb). Jednak ich młodość została gwałtownie przerwana przez wybuch II wojny światowej i konieczność stanięcia do walki w obronie Polski.

* Zapisz i zapamiętaj te informacje. Jeszcze do nich wrócimy, kiedy będziemy omawiać twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który również należał do Pokolenia Kolumbów.

2. ZADANIE DLA CIEBIE:

a) Podaj daty ważnych wydarzeń w życiu bohaterów "Kamieni na szaniec":

- rok urodzenia:

- matura:

- śmierć:

b) Zastanów się, jakie wspólne doświadczenia mieli rówieśnicy bohaterów "Kamieni na szaniec".

Przykładowa notatka:

- wejście w dorosłość tuż przed wybuchem II wojny światowej\

- czynny udział w walce z okupantem 

- konieczność odnalezienia się w świecie pełnym przemocy i okrucieństwa, 

- śmierć w czasie wojny lub tuż po jej zakończeniu 

3. WARTO PAMIĘTAĆ!!!

Bohaterowie "Kamieni na szaniec" określili swoje życie jako „wielką grę”. Wiedzieli, że składają swoje życie w ofierze dla przyszłych pokoleń. 

Zdawali sobie sprawę, że wiele trzeba takich ofiar, aby wywalczyć wolność („kamienie rzucane na szaniec”). Byli dumni ze wszystkiego, co udało im się zrobić dla innych. Bohaterowie byli gotowi do wielu wyrzeczeń, poświęceń dla ojczyzny, złożyli dla niej ofiarę z własnego życia... 

4. ZNACZENIE TYTUŁU:

- Tytuł „Kamienie na szaniec” nawiązywał do tytułu jaki zaproponował Tadeusz Zawadzki (Zośka): „Kamienie przez Boga rzucane na szaniec”. 

Warto w tym miejscu przypomnieć sobie, w jakim stanie psychicznym był Zośka po śmierci przyjaciół. Ojciec podsunął mu pomysł spisania wspomnień o Rudym. Swoim wspomnieniom Zośka nadał właśnie tytuł "Kamienie rzucane na szaniec"

Nawiązywał on do fragmentu wiersza Juliusza Słowackiego pt.„Testament mój”:

„Lecz zaklinam — niech żywi nie tracą nadziei

I przed narodem niosą oświaty kaganiec;

A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,

Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!...”

- Słowa z wiersza Juliusza Słowackiego wypowiada umierający Rudy. Zośka na prośbę przyjaciela recytuje ten wiersz. Utwór stanowi nie jako przesłanie do kolegów, by nie porzucali walki. W metaforyczny sposób opisuje życie młodych bohaterów, którzy ofiarowali się ojczyźnie. Cechowali się oni niezwykłą odwagą, pokonywali naturalny w tej sytuacji lęk, własne słabości – wszystko to dla dobra Polski. Swoją ofiarą budowali szaniec, który umacniał Polskę. Alek, Rudy i Zośka nie wahali się wypełniać przykazania Juliusza Słowackiego. Poszli do boju „jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec”. 

- Słowa o tym, by „żywi nie tracili nadziei” są przesłaniem utworu Kamińskiego, aby każdy, kto walczy o dobro swojego kraju i szczerze go kocha, nigdy się nie poddawał. Dlatego tytuł utworu jest tak symboliczny - młodzi harcerze są, porównani do kamieni, z których można byłoby usypać obronny szaniec, czyli barykadę przed hitlerowskim najeźdźcą.

5. PODSUMOWANIE: 

Na koniec lekcji proponuję Ci obejrzeć filmik, który umieściłam poniżej. 

Dzięki niemu jeszcze lepiej usystematyzujesz i utrwalisz sobie swoją wiedzę związaną z lekturą:

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

KAMIENIE NA SZANIEC przykładem literatury faktu

1. ALEKSANDER KAMIŃSKI:

Zapoznaj się proszę z biografią autora "Kamieni na szaniec":

https://www.polskieradio24.pl/39/156/Artykul/802004,Aleksander-Kaminski-moja-bronia-jest-pioro

2. "KAMIENIE NA SZANIEC" - wprowadzenie do lektury:
- Autor "Kamieni na szaniec", Aleksander Kamiński, był jednym z organizatorów przedwojennego harcerstwa, a podczas okupacji - współtwórcą Szarych Szeregów (podziemnej organizacji harcerskiej). 

- Książka Kamińskiego pokazuje bohaterstwo młodych uczestników walki konspiracyjnej, upamiętnia ich męstwo i poświęcenie dla ojczyzny; to hołd oddany warszawskim harcerzom (Alkowi, Rudemu i Zośce).

- W swojej książce, pisanej krótko po wydarzeniach po Arsenałem, Kamiński oparł się głównie na wspomnieniach Tadeusza Zawadzkiego (Zośki).

3. NOTATKA W ZESZYCIE:
a) RODZAJ LITERACKI: epika

b) GATUNEK LITERACKI: literatura faktu

c) ELEMENTY ŚWIATA PRZEDSTAWIONEGO:
- czas akcji:
- miejsce akcji:
- bohaterowie:

- wydarzenia:

d) LITERATURA FAKTU: literatura o charakterze dokumentalnym, przedstawia autentyczne postacie i wydarzenia. Celem powstania i publikowania tego rodzaju utworów jest przedstawienie wiarygodnej relacji, opartej na wydarzeniach, faktach i zebranych materiałach; brak w niej fikcji literackiej.

4. ZADANIE DLA CIEBIE: 

Wypisz w swoim zeszycie elementy świadczące o tym, że „Kamienie na szaniec” są przykładem literatury faktu:

a) Autentyzm przestrzeni (np. nazwy miejscowości, ulic, miejsc, itp. )

b) Autentyzm postaci (np. ......)
c) Nazwy organizacji bojowych i politycznych (np. .......)
d) Autentyzm wydarzeń (np. ....)

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

MARCOWE powtórki

 

TEMAT: PAN TADEUSZ jako epopeja narodowa

GENEZA "PANA TADEUSZA":

CECHY EPOPEI JAKO GATUNKU LITERACKIEGO:

EPOPEJA (epos) to gatunek epicki wywodzący się ze starożytności. 

Do jego podstawowych cech należą:

• wierszowana forma,
• podział na części,
• wielowątkowość, tekst dużych rozmiarów
• inwokacja rozpoczynająca utwór, 
• liczne opisy i dygresje czyli odejścia od głównego wątku,
• bogaty w środki stylistyczne język,
• wszechwiedzący narrator,
• ukazanie losów bohaterów na tle ważnych, przełomowych wydarzeń

Zwróć uwagę na stronę tytułową „Pana Tadeusza”. Już tutaj znajdziemy dowody na to, że mamy do czynienia z epopeją:

• wierszowana forma („we dwunastu księgach wierszem” – cały utwór napisany jest trzynastozgłoskowcem. Oznacza to, że wszystkie niemalże wersy zawierają 13 sylab czyli zgłosek i oczywiście się rymują),
• podział na części („we dwunastu księgach”),
• ukazanie losów bohaterów na tle ważnych wydarzeń („Historia szlachecka z roku 1811 i 1812” – bohaterem zbiorowym eposu jest szlachta polska wiążąca nadzieje na odzyskanie niepodległości z Napoleonem Bonaparte, który w tym właśnie czasie zaatakował naszego zaborcę – Rosję). Warto tu nadmienić, że słowo "zajazd" oznacza zbrojną napaść. Zajazdy były na Litwie czasem sposobem na egzekwowanie prawa. I taka właśnie napaść na Sędziego została przedstawiona w eposie Mickiewicza.

POZOSTAŁE CECHY EPOPEI na przykładzie "Pana Tadeusza":

• wielowątkowość (wątek patriotyczny osnuty wokół księdza Robaka, który przygotowywał powstanie na Litwie, wątek miłosny – Zosia i Tadeusz, intryga Telimeny, wątek obyczajowy, którego osią jest spór o zamek pomiędzy Hrabią i Sędzią),
• liczne opisy (np. opis chmur, grzybobrania, staropolskich potraw, przyrody, wyglądu dworu, zamku, zaścianka Dobrzyńskich; dygresje i odejścia od głównego wątku - opowieści bohaterów np. Telimeny o prawie i zwyczajach rosyjskich, Hrabiego o pięknie włoskiej przyrody, spór o Kusego i Sokoła, opowieść Gerwazego o tragedii Horeszków, itp.), 
• bogaty język, liczne środki poetyckie (np. metafory, epitety, apostrofy, porównania homeryckie, itp.),
• wszechwiedzący narrator (jedynie w Inwokacji i epilogu występuje narrator w pierwszej osobie, w całym utworze przeważa zdecydowanie narracja trzecioosobowa)
• inwokacja ("Pan Tadeusz" rozpoczyna się inwokacją skierowaną do Litwy oraz Matki Boskiej)

OMÓWIENIE PEŁNEGO TYTUŁU UTWORU: 

PODSUMOWANIE:

Na koniec koniecznie obejrzyj poniższy filmik. Dzięki niemu przypomnisz sobie treść całej lektury Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz".

Dziękuję Ci za dzisiejszą lekcję.
Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

TEMAT: INWOKACJA jako wyraz tęsknoty za ojczyzną...

                                                                                 /rękopis "Pana Tadeusza" znajdujący się w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu/

1. "PAN TADEUSZ" JAKO EPOPEJA:

Na naszej poprzedniej lekcji dowiedziałeś/aś się, czym jest EPOPEJA. 
Miałeś/aś również napisać notatkę, w której trzeba było uwzględnić cechy tego gatunku literackiego. Sprawdź, czy to zrobiłeś/aś... 
Link do poprzedniej lekcji znajdziesz tutaj:
https://kulturalnie-nakreceni.blogspot.com/2020/03/pan-tadeusz-jako-epopeja-narodowa.html

2. Jeśli notatkę masz już zrobioną, to teraz przypomnij sobie, co to jest 

APOSTROFA i INWOKACJA?
Jeśli nie pamiętasz, skorzystaj np. z Wikipedii. W zeszycie zanotuj, czym jest INWOKACJA.

3. KONTEKST HISTORYCZNY:

Teraz odrobina historii... Po upadku powstania listopadowego polscy twórcy próbowali znaleźć odpowiedź na pytanie, jakie były przyczyny jego klęski. Ponieważ czuli się duchowymi przywódcami narodu, pragnęli też pocieszyć swoich rodaków. Powstał wówczas, opublikowany w Paryżu w 1834 roku, „Pan Tadeusz", któremu nadano miano POLSKIEJ EPOPEI NARODOWEJ. 
Przypomnij sobie teraz tekst inwokacji. INWOKACJĘ poznałeś w klasie siódmej, 
kiedy omawialiśmy „Latarnika” Henryka Sienkiewicza.
Tekst znajdziesz na przykład tutaj:
https://genius.com/Adam-mickiewicz-pan-tadeusz-inwokacja-annotated

UWAGA!!! Kiedy już będziesz na tej stronie, klikaj na podświetlone wersy INWOKACJI, wtedy  pojawią się ciekawe informacje pomocne przy analizie tego tekstu. Zapoznaj się z nimi. 

5. INWOKACJI możesz również wysłuchać, na przykład tutaj:

6. ANALIZA UTWORU: 

Następny krok to ustalenie kolejności elementów kompozycyjnych. 
Czyli o czym opowiada osoba mówiąca w INWOKACJI? Proponuję Ci więc ćwiczenie: 

 

7. ZADANIE DLA CIEBIE

Adam Mickiewicz to bez wątpienia mistrz słowa poetyckiego. Przyjrzyjmy się więc jego utworowi dokładniej... Ciekawa jestem, czy rozpoznasz środki stylistyczne, którymi poeta namalował krajobraz ojczyzny, za którą tęsknił. 

Sprawdź to, wykonując kolejne ćwiczenie:

 

8. PODSUMOWANIE:
Na koniec naszej dzisiejszej lekcji warto przypomnieć sobie jeszcze jedno pojęcie - ALUZJĘ LITERACKĄ, czyli  świadome nawiązanie w utworze literackim do innego dzieła. W Inwokacji Adam Mickiewicz nawiązuje do fraszki Jana Kochanowskiego ,,Na zdrowie”. 

Jeśli nie pamiętałeś tego terminu, zapisz go w zeszycie.
Zdrowie jest kruche i nie zdajemy sobie sprawy, jak łatwo można je stracić. Pomyśl, jaki ten przekaz jest nadal uniwersalny. 
I jeszcze kwestia NOSTALGII, tęsknoty za ojczyzną. Tęsknimy do ojczyzny wtedy, kiedy jesteśmy z dala od niej, kiedy np. ją utracimy - tak jak Mickiewicz, który nie wrócił po wygnaniu do swych ukochanych ,,pagórków leśnych i łąk zielonych”...

Na dzisiaj to wszystko, co dla Ciebie przygotowałam. 
Twoja Polonistka
Ewelina Majewska

2023 - rok WISŁAWY SZYMBORSKIEJ

 

WISŁAWA SZYMBORSKA - mistrzyni słownej precyzji i przewrotnej prostoty. Jej poezja w błyskotliwy sposób komentowała codzienność, uruchamiając w czytelnikach pytania o sprawy największej wagi…

Poetka urodziła się 2 lipca 1923 roku. W 2023 roku przypada 100. rocznica jej urodzin. 

Z tej okazji Senat RP przyjął uchwałę ustanawiającą ROK 2023 - ROKIEM WISŁAWY SZYMBORSKIEJ. Będzie to nie tylko okazja do przypomnienia jej twórczości i osoby, lecz również pretekst do przyznania poezji, sztuki niesłusznie zapomnianej, należnego jej miejsca we współczesnym świecie…

W związku z ogólnopolskim projektem: MISTRZYNI SZYMBORSKA, do którego przystąpiła nasza szkoła, zespół Kulturalnie Nakręconych postanowił zebrać ciekawostki dotyczące życia i twórczości naszej Noblistki. Poniżej przedstawiamy swoisty ALFABET SZYMBORSKIEJ, który przez cały miesiąc będziemy sukcesywnie uzupełniać, odkrywając przed Wami niesamowity portret Poetki. Pod koniec miesiąca przewidujemy quiz, który rozstrzygnie, kto z Was uważnie śledził nasze ciekawostki.

A - jak... ANDRZEJ GOŁOTA

Poetka wielką sympatią darzyła Andrzeja Gołotę. Polski pięściarz był dla niej jednym z największych sportowych idoli. Zarywała nawet noce, by zobaczyć jego walki. Pani Wisława po każdym przegranym pojedynku Gołoty odbierała serie telefonów „z kondolencjami” pełnych wyrazów współczucia od zatroskanych znajomych, którzy dopytywali, jak przyjęła ten cios…

Szymborska dostawała również wiele portretów Gołoty, a w jej pokoju stała nawet jego podobizna. W 2010 roku dla niego zaczęła oglądać „Taniec z Gwiazdami", w którym sportowiec brał udział.

Fascynacja Poetki bokserem trwała wiele lat, choć nigdy ze sobą nie rozmawiali. Michał Rusinek, sekretarz Pani Wisławy, tłumaczył, że wszystko zaczęło się w warszawskiej restauracji. Szymborska spotkała tam pięściarza, który podpisywał swoją biografię. Nikt nie zwracał uwagi na poetkę, boksera natomiast wszyscy oblegali…

Jak się później okazało sympatia była obopólna. Kiedy w 2012 roku poetka zmarła, Andrzej Gołota, na co dzień mieszkający w USA, nie mógł uczestniczyć w jej pogrzebie. Pożegnał jednak Noblistkę w wyjątkowy sposób – napisał dla niej wiersz, który zatytułował:  

Dla P. Szymborskiej: 

Braknie mi Ciebie w moim narożniku, 
mimo że nigdy nie stąpałaś po ringu. 
Pozostaną wiersze. 
"Dziękuję" to za mało...  
A. Gołota                                                                                                                              

Wiersz wysłała żona boksera do Polskiego Związku Bokserskiego. Dodała, iż Andrzej jest małomówny, dlatego najbardziej wymowny będzie jego wieniec 89 róż - tyle lat skończyłaby Wisława Szymborska w roku 2012. W jednym z wywiadów sam bokser przyznał, iż nie znał dobrze twórczości swojej najczcigodniejszej fanki, ale szanował ją za jej podejście za życia.

B – jak... BIBELOTY

BIBELOT – („gracik”) – niewielki przedmiot, najczęściej niemający istotnej wartości użytkowej, spełniający funkcję ozdobną. Określenie używane zwykle w liczbie mnogiej.

Zawsze miałam serce do kiczu - wyznała kiedyś sama Noblistka. Faktycznie Szymborska miała sentyment do kiczowatych bibelotów, które dostawała w prezencie, dziwnych gadżetów przywożonych z zagranicznych podróży albo wyszukanych na targach staroci. Wśród bibelotów, które Poetka dostawała od przyjaciół były: zapalniczka w kształcie okrętu podwodnego, ptaszek podający dziobem papierosy i świnka - pozytywka, która gra po pokręceniu ogonem...

Wszyscy wiedzieli, że lubi dostawać śmieszne przedmioty i jest wielbicielką kiczu, ale nikt nie wiedział, co to znaczy „kicz wyrafinowany”, więc przynoszono jej masę brzydactw. Wysmakowane przedmioty przyjmowała z radością - mówiła prof. Teresa Walas z Zarządu Fundacji Wisławy Szymborskiej.

C - jak... CZYTANIE

Szymborska była zapaloną czytelniczką i bardzo często dzieliła się z innymi opiniami na temat setek książek, które wręcz pochłaniała. 

W wieku 11-12 lat czytała „Trylogię” Henryka Sienkiewicza, powieści Juliusza Verne’a i „Nędzników” Victora Hugo. 

Za najwybitniejszego polskiego poetę uważała Bolesława Leśmiana. Poświęciła kilka swoich utworów m.in. Tomaszowi Mannowi, Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu i Halinie Poświatowskiej.

To Wisława Szymborska powiedziała, że: „Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła”.

D - jak... DEBIUT

Wisława Szymborska debiutowała w 1945 r. na łamach dodatku literackiego „Dziennika Polskiego” „Walka” wierszem pt. „Szukam słowa". Miała wtedy 22 lata. W tym czasie związana była ze środowiskiem akceptującym socjalistyczną rzeczywistość. Pierwszy opublikowany tomik natomiast to „Dlatego żyjemy" (1952). Wydane w czasach apogeum stalinizmu wiersze noszą piętno swej epoki, podobnie jak te pochodzące z kolejnego tomiku pt. „Pytania zadawane sobie" (1954).

Po latach Szymborska żałowała faktu, że w czasach stalinowskich pisała wiersze gloryfikujące ówczesną ideologię. Tłumaczyła się z akcentów socrealistycznych w swoich wczesnych wierszach, mówiąc, że w tamtym okresie sympatyzowała z ustrojem bo „kochała ludzkość w całości, by po latach docenić wartość kochania poszczególnych jednostek".

W pewnym sensie dopiero wydany w roku 1957 roku tom „Wołanie do Yeti" stał się właściwym debiutem poetki, w którym widoczne są już charakterystyczne cechy jej poezji - aforystyczność i stosowanie paradoksu jako podstawowej figury retorycznej.

E - jak... EDYTA GÓRNIAK

Edyta Górniak zwróciła się z prośbą do Poetki, by ta specjalnie dla niej napisała utwór, który później wokalistka mogłaby zaśpiewać. Odpowiedź była jednak odmowna. Noblistka nie chciała pisać „na zamówienie”. 

Do końca nie wiadomo, czy Szymborska odmówiła ze względu na stosunek do piosenkarki, czy po prostu nie chciała tworzyć tekstów piosenek...

F – jak… FILIPOWICZ KORNEL

W 1948 roku Szymborska wyszła za mąż za Adama Włodka (również poetę), z którym rozwiodła się po sześciu latach. 

13 lat później, czyli w roku 1967, związała się z Kornelem Filipowiczem i to on właśnie był mężczyzną jej życia. Kiedy się poznali, nie byli już najmłodsi - Filipowicz miał 54 lata, a Szymborska dawno przekroczyła 40. rok życia. Nie przeszkodziło to jednak w wybuchu wielkiego uczucia, gdyż „pasowali do siebie jak męski i żeński rodzaj liścia miłorzębu”, stanowiąc „organiczny związek, jedność i całość”.

Poetka nie wyszła ponownie za mąż i nigdy nie zamieszkała z Filipowiczem. Mimo tego, a może właśnie dzięki temu, właśnie z nim stworzyła udany, wieloletni związek, który przetrwał do końca życia pisarza. Chociaż Szymborska i Filipowicz nie mieszkali razem, praktycznie widywali się codziennie, prowadzili też długie rozmowy telefoniczne. Gdy z powodów zdrowotnych lub zawodowych Szymborska musiała wyjechać, pisali do siebie listy.

Wisława Szymborska najbardziej żałowała, że jej partner nie dożył chwili, gdy otrzymała Nagrodę Nobla. Uważała, że jemu należała się ona bardziej… Ich nieformalny związek zakończyła śmierć Filipowicza w 1990 roku. Po jego śmierci Poetka wyznała: „Byliśmy końmi, które cwałują obok siebie…” Wtedy również powstał jeden z najbardziej znanych wierszy Szymborskiej – „Kot w pustym mieszkaniu”, który został opublikowany w 1991 roku.

Miałem wrażenie, widząc ich razem, że nawet siedząc tyłem do siebie, patrzą na siebie. Ich sposób myślenia, stosunek do ludzi czy świata był zupełnie identyczny. To było niesamowite. Jeżeli mogę sobie odtworzyć ten przypadek biblijnych dwóch połówek jabłka, które się szukają, to oni się znaleźli – wspominał krytyk Tadeusz Nyczek. 

G - jak... GRUPA LITERACKA "Inaczej"

W 1945 roku Szymborska zaangażowała się w życie literackie Krakowa. Rok później dołączyła do grupy literackiej „Inaczej".  Była to pierwsza powojenna sformalizowana grupa literacka działająca w Krakowie w latach 1945-1946, do której należeli również Stanisław Lem czy Adam Włodek (przyszły mąż Poetki). 

To wtedy doszło do pierwszego spotkania Szymborskiej ze znanym już wówczas Czesławem Miłoszem.

H - jak... CHMURY

W Poznaniu w 2015 roku na ścianie kamienicy przy Placu Kolegiackim powstał mural w postaci wiersza Wisławy Szymborskiej pt. „Chmury". Co ciekawe do namalowania „Chmur" wykorzystano krój pisma o nazwie "Szymborska", zaprojektowany przez Radosława Łukasiewicza. Mural powstał w ramach projektu Poezja jest tym, co rodzi się z życia.

I - jak... ICHNA

Wisława to właściwie drugie imię Szymborskiej. Na pierwsze miała Maria. W dzieciństwie nazywano ją Marychną. Z czasem bliscy zaczęli na nią wołać Ichna, Ichenka. Imieniem Wisława zaczęła się posługiwać dopiero w życiu dorosłym. W 1971 roku, w wieku 48 lat, dokonała formalnej zmiany – na metryce z 1923 roku dopisano odręczną adnotację o zmianie imienia z „Maria Wisława Anna” na „Wisława Maria Anna”. I już jako Wisława Szymborska zapisała się na kartach światowej poezji.

J - jak... JAGIELLOŃSKI UNIWERSYTET

Szymborska po wojnie studiowała polonistykę, a następnie socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studiów jednak nie ukończyła z powodu trudnej sytuacji materialnej.

K - jak... KFC

Szymborska była fanką fast foodów. Artystka często zamawiała jedzenie przez telefon, między innymi dania z KFC. Uwielbiała głównie pikantne skrzydełka – podobno część zjadała od razu, drugą część mroziła, a następnie odsmażała… Kiedy informacje o zamiłowaniu Poetki do skrzydełek z KFC przedostały się do prasy, firma przesłała Szymborskiej podziękowanie za korzystanie z ich oferty oraz specjalny dokument, po którego okazaniu mogła dostawać za darmo mega kubełki pikantnych skrzydełek w dowolnej restauracji KFC w całej Polsce. Poetkę to podobno bardzo rozbawiło. Odpisała w ten sposób: Szanowna Firmo, to prawda, lubię pikantne skrzydełka i od czasu do czasu je kupuję. Jednak z Waszej karty gratisowej korzystać nie będę – 

po prostu mi nie wypada. Zachowam ją sobie jako miłą pamiątkę.

L - jak... LEPIEJE

LEPIEJ, inaczej lepiuch – krótki, jednozdaniowy, często nonsensowny, groteskowy, wierszyk, standardowo składający się z dwóch wersów. 

Wynalezienie tej formy przypisuje się Wisławie Szymborskiej, natomiast nazwę temu gatunkowi nadał sekretarz Poetki, Michał Rusinek. 

Jak do tego doszło? Jedna banalna sytuacja przyczyniła się do powstania pierwszego lepieja. Wisława Szymborska, zamawiając danie w podkrakowskiej restauracji, natknęła się na ciekawą notatkę w karcie. Otóż, przy pozycji „flaki” ktoś dopisał „okropne”. To wystarczyło, aby ten niepozorny dopisek Poetka wykorzystała na własny użytek. Przez kolejne lata lepieje nie lądowały w szufladzie, ale krążyły w prywatnej korespondencji wśród Jej przyjaciół i znajomych. 

Na czym polega LEPIEJ? Zasada jest prosta. Powinny znaleźć się w nim dwa elementy. W pierwszym wersie – opis czynu lub wydarzenia (koniecznie strasznego i dramatycznego). Ma ono pełnić rolę mniejszego zła przy skonsumowaniu konkretnej potrawy (opisanej w drugim wersie). W rezultacie ów okropny czyn ma być drobnostką przy zjedzeniu choćby felernych flaków. 

Np.

Lepszy piorun na Nosalu

niż pulpety w tym lokalu.

Lepiej złamać obie nogi, 

niż miejscowe zjeść pierogi.

Ł - jak... ŁAWECZKA SZYMBORSKIEJ

Wisława Szymborska urodziła się w Kórniku (niedaleko Poznania). 29 czerwca 2013 r., na kilka dni przed 90. rocznicą urodzin Noblistki, w Kórniku odsłonięto pomnik Poetki – ławeczkę, na której siedzi kot ze słynnego wiersza pt. „Kot w pustym mieszkaniu”. Wisława Szymborska stoi uśmiechnięta z boku ławeczki, w płaszczu i kapeluszu. W prawej ręce z tyłu za sobą Poetka trzyma kartkę z tytułem wiersza, a fragmenty samego wiersza znajdują się na kartkach, na których siedzi kot… W uroczystości odsłonięcia pomnika Szymborskiej uczestniczył Michał Rusinek, sekretarz Wisławy Szymborskiej, który dziękował społeczności kórnickiej za tak piękny i specyficzny zarazem pomnik Poetki - pierwszy na świecie pomnik Noblistki. Ławeczka z Poetką i kotem stoi przy promenadzie im. Wisławy Szymborskiej nad jeziorem Kórnickim, niedaleko domu, w którym się urodziła.

M - jak MICHAŁ RUSINEK

Polski literaturoznawca, tłumacz, pisarz, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Były sekretarz Wisławy Szymborskiej. Miał przez kilka miesięcy pomagać Wisławie Szymborskiej w opanowaniu chaosu, jaki zapanował w jej życiu po przyznaniu Jej nagrody Nobla, ale został jej sekretarzem na 15 lat. W książce „Nic zwyczajnego” Michał Rusinek opowiedział o swojej pracy z Poetką.

N - jak... NAGRODA NOBLA

3 października 1996 roku Wisława Szymborska została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Wyróżnienie odebrała 9 grudnia w Sztokholmie z rąk samego króla Szwecji. W uzasadnieniu werdyktu przyznającego Szymborskiej literacką Nagrodę Nobla członkowie Szwedzkiej Akademii napisali, że nagrodę przyznano „za poezję, która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości".

Poetka, osoba słynąca ze skromności i niechęci do udzielania wywiadów, zaskoczona i oszołomiona wiadomością o przyznaniu jej Nobla, powiedziała dziennikarzom, że najbardziej obawia się tego, że teraz będzie musiała być osobą publiczną. 

Jestem kameralna i... mam nadzieję, że mi się w głowie nie przewróci - dodała.

Szymborska unikała rozgłosu, a otrzymanie Nagrody Nobla nazywała „tragedią sztokholmską’’. Zainteresowanie mediów, które wówczas towarzyszyło polskiej Noblistce, przerosło ją.  

Ja całe życie chcę być określoną osobą – osobą. Natomiast teraz chcą ze mnie zrobić osobistość. 

I tu się nie dam. Dlatego, że instynkt mi mówi, że to jest niebezpieczeństwo - powiedziała kiedyś w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej".

Jej słowa okazały się znamienne, bo Poetka po otrzymaniu Nobla zamknęła się w sobie i przez ponad dwa lata od otrzymania tej prestiżowej nagrody nie napisała ani jednego wiersza…

O - jak... OLGA TOKARCZUK

Olga Tokarczuk podczas jednego ze spotkań ze swoimi czytelnikami we Wrocławiu w 2019 roku powiedziała: „Noblistka” - ciągle nie potrafię tak o sobie powiedzieć. „Noblistka” - to dla mnie nadal Wisława Szymborska.

Tokarczuk opowiedziała wówczas również o tym, jak kiedyś, prawie 20 lat temu w Krakowie zupełnie przez przypadek spotkała Poetkę:

Umówiłam się z koleżanką w kawiarni. Usiadłyśmy przy stoliku i wtedy zauważyłam ukrywane z trudem poruszenie. Okazało się, że gdzieś w kącie siedzi pani Wisława i rozmawia z kimś bliskim. Wszyscy udawaliśmy, że jej nie widzimy, żeby zapewnić jej komfort, żeby jej nie niepokoić. Kiedy zamówiłam kawę i zaczęłam ją pić, nagle ktoś podszedł do mnie z tyłu, dotknął mnie w ramię. Odwróciłam się zdziwiona i wtedy okazało się, że to jest Wisława Szymborska i ona mówi do mnie tak: Pani Olgo, przepraszam, ja się nazywam Wisława Szymborska. Nie chcę pani przeszkadzać. Chciałam tylko pani powiedzieć, że uwielbiam pani książki…

Wisława Szymborska, która rzadko sięgała po prozę, zwłaszcza po prozę współczesną, bardzo ceniła Olgę Tokarczuk.

P - jak... PAPIEROSY

Sama Poetka wielokrotnie powtarzała, że są rzeczy, z których nie potrafi zrezygnować. Były to papierosy, kawa i kieliszek czegoś mocniejszego raz na jakiś czas. Twierdziła, że wielkie dzieła literackie powstawały w dymie papierosowym, bez niego Tomasz Mann nie napisałby „Czarodziejskiej góry".

Szymborska z rakiem płuc walczyła od dawna, przeszła nawet poważną operację, ale choroba powróciła, nie bez winy samej Poetki, która mimo choroby... wciąż paliła papierosy. Konsekwentnie aż do samej śmierci. Szymborska zmarła we śnie, po cichu, w nocy. Zabił ją rak płuc. Mimo zaleceń lekarzy nie rzuciła swojego nałogu. Paliła papierosy do samego końca. Zmarła 1. lutego 2012r., mając 89 lat.

Zażyczyła sobie, mimo że była bardzo słaba, żeby pielęgniarka posadziła ją w fotelu, bo przecież przyjmuje gościa. Zapaliła ostatniego papierosa, wypiła ostatnią kawę i rozmawialiśmy o zwykłych rzeczach, nie poetyckich - tak ostatnie spotkanie z Noblistką wspominał jej sekretarz Michał Rusinek w rozmowie z TOK FM.

R - jak... REŻYSER

Szymborska marzyła, by przed śmiercią poznać ludzi, którzy ją najbardziej inspirowali. Byli to m.in. amerykański reżyser filmowy Woody Allen, prezydent Czech Vaclav Havel oraz brytyjska badaczka w dziedzinie etiologii i antropologii, Jane Goodall. Havla miała okazję poznać przy okazji jego wizyty dyplomatycznej  w Polsce. Niewiele brakowało, a spotkałaby się także z Woody Allenem. Niestety, ostatecznie do spotkania nie doszło. Obydwoje jednak wypowiadali się o sobie bardzo pochlebnie, Szymborska doceniała twórczość Woody’ego Allena, a reżyser wspominał o tym, że czytał wszystkie wiersze polskiej Poetki. Co prawda marzenia Noblistki nie udało się spełnić, ale namiastkę spotkania zaaranżowała Katarzyna Kolenda-Zaleska, która przeprowadziła wywiad z Allenem, który został później Szymborskiej zaprezentowany na specjalnym pokazie w kinie. Scenę tę można obejrzeć w filmie Katarzyny Kolendy-Zaleskiej „Chwilami życie bywa znośne. Przewrotny portret Wisławy Szymborskiej”.                                                          

Dokument z 2009 roku przedstawiający sylwetkę Poetki można zobaczyć TUTAJ:

Sam Woody Allen powiedział o Niej: Jestem Jej wielkim wielbicielem. Przeczytałem wszystko, co napisała i czytam w kółko. Ja jestem uważany za dowcipnego i zabawnego człowieka, ale to jej dowcip góruje nad moim. Jest niezmiernie dowcipną Poetką, mądrą. Jest w stanie uchwycić najbardziej wzruszające momenty życia i jego smutek, i jednocześnie pozostać optymistką. Czuję się zaszczycony, że wie o moim istnieniu.

S - jak... SZUFLADY

Szymborska uwielbiała szuflady. W jednym ze swoich wierszy pt. „Możliwości” Poetka wśród wielu rzeczy, które woli od innych wymieniła szuflady. Uważała szuflady za największy wynalazek ludzkości. Komoda w jej mieszkaniu miała 36 szuflad, w trzech kolumnach, nieomal pod sam sufit. Boczne szuflady miały rozmiar pocztówki i tam też trzymała kolekcję przedwojennych kartek pocztowych. W szufladach najłatwiej dostępnych przechowywała apaszki i składane parasolki. Do najwyższych szuflad nie dało się zajrzeć, można tam było włożyć tylko rękę. Znajdowały się w nich formularze podatkowe i instrukcje obsługi sprzętów elektronicznych. 

To najbardziej znienawidzony przez Poetkę gatunek piśmiennictwa. Mówiła na nie „obstrukcje”. W jednej z szuflad przechowywała również swój dyplom nagrody Nobla i pozłacany medal noblowski (jeden z dwóch, jaki dostają laureaci) oraz Order Orła Białego. W innej szufladzie można było znaleźć całą kolekcję zapalniczek zbieranych i używanych przez Poetkę.

T - jak... TESTAMENT

Zgodnie z wolą Wisławy Szymborskiej swój majątek Noblistka postanowiła przeznaczyć na utworzenie Fundacji, która miałaby się zająć Jej dorobkiem literackim, archiwum, księgozbiorem i uporządkowaniem wszystkich Jej pamiątek. Wisławie Szymborskiej bardzo zależało, by fundacja miała siedzibę w Krakowie i była silnie związana z tym miastem, z którym i Ona się utożsamiała. Zażyczyła sobie również, by w pierwszym zarządzie Fundacji zasiadali: jej przyjaciółka Teresa Walas, jej sekretarz Michał Rusinek oraz mecenas Marek Bukowski, który uczestniczył w sporządzaniu testamentu. Tak też się stało. Fundacja Wisławy Szymborskiej powstała w kwietniu 2012r. Do zadań fundacji należą: opieka nad literacką spuścizną Wisławy Szymborskiej, działalność popularyzatorska i edukacyjna w zakresie propagowania polskiej kultury, twórczości literackiej, naukowej i czytelnictwa w Polsce oraz za granicą, jak również wspieranie idei tolerancji oraz kultury dialogu w życiu publicznym. Fundacja przyznaje również co roku Nagrodę im. Wisławy Szymborskiej. Nagroda ma charakter międzynarodowy, przyznawana jest co roku za książkę poetycką wydaną w języku polskim w roku poprzedzającym. Zwycięzca nagrody otrzymuję statuetkę oraz kwotę pieniężną w wysokości ustalanej przez zarząd Fundacji.

U - jak... URODZINY

Wisława Szymborska urodziła się 2. lipca 1923 roku. W 2023 roku przypada więc 

100. rocznica jej urodzin. Z tej okazji Senat RP przyjął uchwałę ustanawiającą 

ROK 2023 - ROKIEM WISŁAWY SZYMBORSKIEJ.

Urodziła się w Bninie pod Poznaniem – według metryki, bo rodzinne przekazy wskazują Kórnik (miasto niedaleko Poznania). Całe jednak swoje życie związana była z Krakowem.

W - jak... WYKLEJANKI

Tworzenie zabawnych i niekiedy ironicznych kolaży, które poetka nazywała „WYKLEJANKAMI”, było jednym z Jej ulubionych zajęć. 

Jak powstawały?            

Wisława Szymborska z wielką pasją gromadziła ciekawe wycinki z gazet i fragmenty starych ilustracji. Korzystała ze starych roczników magazynów, żurnali a także z prasy aktualnej. Swój talent plastyczny wykorzystywała, komponując z nich kolaże z przymrużeniem oka. Wyklejanki to trafne pointy i surrealistyczne poczucie humoru, którego nigdy polskiej Noblistce nie brakowało… To często były anegdoty z kluczem, z ciepłą złośliwością i ironią Szymborskiej. Zdarzały się prace tematyczne - na przykład główny bohater był zwierzęciem. Do tego stosowny komentarz i… gotowe. Te kolaże były bliskie Jej patrzeniu na świat, Jej filozofii i Jej wierszom. Znajdziemy w nich i paradoks, i ironię, i dowcip. Znajomi wiedzieli o tej pasji i przynosili Szymborskiej stare, czasem nawet XIX-wieczne gazety, żeby mogła z nich wycinać. Sama Poetka była wierną czytelniczką magazynu „National Geographic”.

Wyklejanki wysyłała do swoich przyjaciół, znajomych, współpracowników. Z okazji Nowego Roku robiła kilkadziesiąt takich wyklejanek/kolaży, dobierając następnie te kartki do adresata i jego poczucia humoru. Kolaże traktowała jak rodzaj prywatnego listu. Wszyscy potem zastanawiali się, dlaczego dostali taką kartkę, a nie inną. Szymborska często podkreślała, że zawsze miała serce do kiczu.

Wyklejanki nie były dziełem przypadku. Po śmierci Poetki okazało się, że miała w domu teczki z posegregowanymi wycinkami. Na każdej opis: „oczy”, „ręce”, „wąsy”. Wszystko przygotowane do pracy. 

Z - jak... ZBIORY POEZJI

Wisława Szymborska wydała 13 tomików wierszy: 

Dlatego żyjemy (1952), 

Pytania zadawane sobie (1954), 

Wołanie do Yeti (1957), 

Sól (1962), 

Sto pociech (1967), 

Wszelki wypadek (1972), 

Wielka liczba (1976), 

Ludzie na moście (1986), 

Koniec i początek (1993) 

Chwila (2002), 

Dwukropek (2005), 

Tutaj (2009) 

oraz – wydany pośmiertnie, niedokończony tom Wystarczy (2012). 

Jej wiersze (opublikowała ich ok. 350) zostały przetłumaczone na ponad czterdzieści języków. Publikowała także przekłady poezji, głównie z francuskiego i niemieckiego. 

W tym roku, z okazji stulecia urodzin Noblistki, powstał wyjątkowy zbiór (Wisława Szymborska „Wiersze wszystkie”) zawierający całą Jej twórczość poetycką. Po raz pierwszy zostały zebrane wszystkie wiersze Poetki - od debiutanckiego utworu „Szukam słowa” po wiersze, które nigdy dotąd nie były publikowane.