1. CO TO JEST ZDANIE ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE?
Zdanie złożone współrzędnie, jak każde zdanie złożone, zawiera więcej niż jedno orzeczenie. Treści zdań składowych w takim wypowiedzeniu wzajemnie się uzupełniają, żadne z nich nie określa drugiego. ZDANIA TE MOGĄ ISTNIEĆ SAMODZIELNIE JAKO DWA ZDANIA POJEDYNCZE. Łączą się ze sobą bezpośrednio lub za pomocą spójników.
ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE - już sama nazwa podpowiada, że są to takie zdania składowe, które są sobie równe, więc nic nie stracą na przekazie, jeśli je od siebie oddzielimy.
Np. zdanie złożone: Zosia lubi opalać się nad morzem, (1) / a Kasia przepada za górskimi wędrówkami.(2) spokojnie można podzielić na dwa pojedyncze: Zosia lubi opalać się nad morzem. Kasia przepada za górskimi wędrówkami. Czy jest między nimi jakaś różnica?
W treści nie, ale w brzmieniu zdecydowana. Przeczytajcie oba przykłady na głos, zachowując odpowiednią intonację, a sami się przekonacie. Jeśli chcemy, aby nasza wypowiedź była opisowa, statyczna, spokojna, płynna itp. - zastosujemy zdania złożone. Aby podkreślić dynamikę tekstu - zastosujemy zdania pojedyncze.
2. PODRĘCZNIK, str. 53: otwórz proszę podręcznik i zapoznaj się ze wszystkimi informacjami, jakie się tam znajdują.
3. RODZAJE ZDAŃ ZŁOŻONYCH WSPÓŁRZĘDNIE:
Zdania złożone współrzędnie rozpoznamy po charakterystycznych spójnikach (mogą też być tylko przecinki), a kto będzie chciał się kierować logiką - również po treści.
- ŁĄCZNE (przykładowe spójniki: i, oraz):
treści zdań składowych współistnieją w czasie i przestrzeni, coś je łączy; treść jednego zdania łączy się z treścią drugiego, np. Ewa lubi czytać i często wypożycza książki.
- ROZŁĄCZNE (przykładowe spójniki: albo, lub, czy, bądź):
treści zdań składowych wykluczają się nawzajem, nie mogą istnieć jednocześnie,
np. Poczytam książkę albo obejrzę jakiś film.
- PRZECIWSTAWNE (przykładowe spójniki: ale, lecz):
treści obu zdań stoją w sprzeczności do siebie, treść zdania drugiego jest jakby wbrew logice, zaskakuje nas, np. Ola czuła zmęczenie, ale uczyła się dalej.
- WYNIKOWE (przykładowe spójniki: więc, zatem, toteż, dlatego):
treść jednego zdania wynika z treści drugiego, stanowi jego logiczną konsekwencję,
np. Zbierało się na deszcz, więc Zosia wzięła ze sobą parasol.
4. INTERPUNKCJA W ZDANIACH ZŁOŻONYCH WSPÓŁRZĘDNIE:
5. ZADANIE DLA CIEBIE: PODRĘCZNIK, str. 53, zad.1 a):
Twoja Polonistka
Ewelina Majewska