TEMAT: Symbol czy alegoria?

1. SŁOWO WSTĘPU: Na dzisiejszej lekcji:

- przypomnisz sobie, co to jest ALEGORIA;
- dowiesz się, co to jest SYMBOL i czym różni się od alegorii,
- poćwiczysz odczytywanie symboli,
- spróbujesz również objaśnić znaczenie symboliczne konkretnych słów i rysunków.

2. Kilka lekcji temu poznałeś/aś pojęcie ALEGORIA.
Odszukaj definicji w swoim zeszycie, bo miałeś/aś to pojęcie zapisać.
Jeśli nie pamiętasz tamtego tematu, zawsze możesz do niego wrócić.
Link do lekcji: Co to jest ALEGORIA?:
https://kulturalnie-nakreceni.blogspot.com/2020/04/temat-co-to-jest-alegoria.html
3. SYMBOL
Zwróć uwagę, że człowiek od zarania dziejów wykorzystywał symbol do utrwalania, przekazywania oraz gromadzenia własnych myśli. Początkowo używał do tego prostych znaków, np.kół, krzyżyków, a następnie wizerunków zwierząt. Weź pod uwagę chociażby prehistoryczne jaskinie i malowidła, które się tam znajdowały. To były właśnie znaki, które coś miały symbolizować.
Nie sposób również nie wspomnieć o symbolach religijnych. Te na przykład związane z Biblią (jak kolory, liczby, imiona) przeniknęły do literatury i malarstwa, stając się nośnikiem uniwersalnych treści.
Okazuje się więc, że zdefiniowanie SYMBOLU nie jest jednoznaczne, ponieważ odnosi się do różnych dziedzin.
"Słownik języka polskiego" definiuje SYMBOL jako: 
1) pojęcie, przedmiot, znak mający jedno znaczenie dosłowne i wiele znaczeń ukrytych;
2) osobę lub zwierzę będące uosobieniem czegoś;
3) umowny znak do oznaczania czegoś, np. jednostek miar, pierwiastków chemicznych;
4) motyw w literaturze będący znakiem głębiej ukrytej treści.

4. PODRĘCZNIK, str. 359-360.
Przeczytaj, co to jest SYMBOL, a następnie zrób notatkę.
UWAGA! Nie przepisuj wszystkiego! Przypomnij sobie, jak w szkole ćwiczyliśmy robienie notatki - zapisz tylko to, co jest najważniejsze!

4. Zwróć uwagę, że SYMBOL i ALEGORIA mają wspólną cechę - nie są rozumiane dosłownie. 

Różni je to, że ALEGORIA ma sens jednoznaczny, podczas gdy SYMBOL cechuje wieloznaczność.
Wnioski zapisz w zeszycie.

5. ĆWICZENIA 1-2/str. 89

6. PODSUMOWANIE:
Na dzisiejszej lekcji poznałeś/aś różnicę między ALEGORIĄ a SYMBOLEM. 

Spróbowałeś/aś również odczytać znaczenia symboliczne słów i rysunków.
Mam nadzieję, że udało Ci się to bez problemu.


Na dzisiaj to wszystko, co dla Ciebie przygotowałam. 
Twoja Polonistka
Ewelina Majewska

TEMAT: Co to jest ALEGORIA?

1. PODRĘCZNIK, STR.223: 

Przyjrzyj się ilustracji przedstawiającej sprawiedliwość (boginię Temidę), a następnie zapisz w zeszycie, jakie znaczenie mają poszczególne atrybuty. Jeśli potrafisz, wykonaj to zadanie samodzielnie. Jeśli chcesz, możesz skorzystać z moich informacji, które umieściłam poniżej:

ZNACZENIE POSZCZEGÓLNYCH ATRYBUTÓW:

a) PRZEPASKA NA OCZACH - jest symbolem bezstronności; zakryte oczy symbolizują równość wobec prawa, brak odstępstw i wyjątków, powszechnie panującą sprawiedliwość wobec każdego człowieka, bez względu na status społeczny, płeć, narodowość, wyznanie.

b) WAGA - to symbol obiektywnego rozpatrzenia dobrych i złych uczynków, argumentów, symbol zważenia ciężaru dowodów i wszelkich okoliczności spraw.

c) MIECZ – jest symbolem sędziowskiej władzy, gotowości do zakończenia sporów, które bez wymiaru sprawiedliwości trwałyby wiecznie.

2. NOTATKA W ZESZYCIE:

a) Zastanów się, czego symbolem jest SOWA?

Jestem pewna, że bez wahania odpowiedziałeś/aś, że chodzi o mądrość.

No to kolejne moje pytanie: Skąd to wiedziałeś/aś?

W tym momencie przyszła pora na wprowadzenie pojęcia, które powinieneś/powinnaś zapamiętać po dzisiejszej lekcji - czyli ALEGORIA.

Przeczytaj wyjaśnienie tego pojęcia (PODRĘCZNIK, str.224), a następnie zapisz notatkę w zeszycie.

PRZYKŁADOWA NOTATKA:

ALEGORIA – oprócz znaczenia dosłownego ma jeszcze drugie, ukryte.

To drugie znaczenie jest łatwe do odczytania, ponieważ zostało ustalone przez wielowiekową tradycję.

b) Zastanów się, skąd wiedziałeś/aś, że SOWA oznacza MĄDROŚĆ? 

Odpowiedź jest prosta. Alegorie są bardzo mocno zakorzenione w kulturze i znane od wieków. Zapamiętaj, że odczytanie znaczenia ALEGORII zawsze jest JEDNOZNACZNE (jeden sens dosłowny = jeden sens ukryty).

4. MOJA PROPOZYCJA DLA CIEBIE: 

Możesz w zeszycie narysować rysunek podobny do tego, który Ci proponuję. Myślę, że taka forma pomoże Ci zapamiętać wprowadzone dzisiaj nowe pojęcie (A- jak ALEGORIA).

                                           materiały dydaktyczne GWO

5. ZADANIE DLA CIEBIE:

Przyjrzyj się dokładnie poniższej ilustracji. Co widzisz?

Zastanów się, czego alegorią może być zwierzę, które dostrzegłeś/aś.

Myślę, że świetnie poradzisz sobie z tym zadaniem.

                                                             Ch.H. Bennet, ilustracja z serii "Cienie"

6. PODRĘCZNIK, str. 224: 

Przeczytaj bajkę Ignacego Krasickiego

pt. „LEW POKORNY”, a następnie zastanów się, na czym polega alegoryczny charakter tego utworu. Zapisz w zeszycie, alegorią czego w tym utworze są zwierzęta - LEW, LIS i OWCA. Jakie cechy charakteryzują każdego z bohaterów:

LEW - alegoria ...........................................................

LIS - alegoria ............................................................

OWCA - alegoria ........................................................

UWAGA!!!

Do tego tematu wrócimy na naszej kolejnej lekcji online. Wtedy sprawdzimy sobie poprawność wszystkich zadań.

Na dzisiaj to wszystko. Życzę Ci spokojnego weekendu. 

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

TEMAT: Przerost ambicji nad możliwościami - ARTYSTA Sławomira Mrożka

1. PODRĘCZNIK str. 157: zapoznaj się z opowiadaniem Sławomira Mrożka „Artysta”.

2. PREZENTACJA: Obejrzyj dokładnie interaktywną prezentację,

którą dla Ciebie przygotowałam.

Wykorzystałam w niej zadania, jakie pojawiły się w przykładowych arkuszach egzaminacyjnych.

3. INTERPRETACJA OPOWIADANIA Sławomira Mrożka:

Postawa KOGUTA symbolizuje próżność i pewność siebie, które pozwalają mu starać się o rolę lwa, symbolu siły, opanowania i władzy. 

Zupełnie nie zdaje on sobie sprawy z braku talentu czy nawet uroku osobistego.

Nieprzypadkowo towarzyszem KOGUTA jest LIS – zwierzę symbolizujące przebiegłość, spryt, a nawet oszustwo i nieuczciwość.Te cechy są bardzo zbliżone do postawy KOGUTA, zwłaszcza, że LIS nie uświadamia przyjaciela o jego wadach i błędnym myśleniu, ale wtóruje mu, a następnie wręcz z niego szydzi.

Zwierzętom towarzyszy jeszcze NARRATOR, co wnioskujemy po pierwszoosobowej narracji, lecz nie wiemy, czy i jakim jest zwierzęciem. Występuje w opowiadaniu jako postać neutralna. W tym miejscu warto przypomnieć sobie, co to jest ALEGORIA i MORAŁ. Poznaliśmy te pojęcia, 

kiedy omawialiśmy bajki Ignacego Krasickiego. Dla przypomnienia obejrzyj poniższą planszę. 

Wnioski zapisz w swoim zeszycie:

5. MORAŁ: 

Z opowiadania Sławomira Mrożka wypływa MORAŁ mówiący o tym, że owszem, należy dbać i walczyć o swoje marzenia, ale jednocześnie siły należy mierzyć na zamiary. Sama ambicja jest zjawiskiem pozytywnym, jednak tylko wtedy, gdy towarzyszy jej realna ocena możliwości. Aby móc zrealizować swoje marzenia, nawet z pozoru nierealne, potrzebna jest również ciężka i pokorna praca, której KOGUTOWI zabrakło. Warto pamiętać, że postawa roszczeniowa i poprzestanie na oczekiwaniach do niczego nie prowadzi, natomiast uczciwa praca, jak również porażki nas kształtują pozytywnie, jeśli oczywiście wyciągamy z nich wnioski.

6. NOTATKA W ZESZYCIE:

a) na podstawie informacji z pkt. 5 napisz krótką notatkę.

b) na podstawie informacji z pkt. 4 oraz obejrzanej prezentacji

przedstaw bohaterów opowiadania. Każdej postaci biorącej udział w akcji utworu 

przypisz cechy, które najtrafniej określają jej postawę:

np.

KOGUT – cechuje go przerost ambicji, celebryta (chce sławy, pieniędzy i wyjazdów za granicę), karierowicz z wielkimi oczekiwaniami wobec siebie i otoczenia, który nie potrafi właściwie ocenić swoich umiejętności, a prawdziwa sztuka nie ma dla niego znaczenia.

LIS –

DYREKTOR –

NARRATOR –

7. PODRĘCZNIK, str. 361 – przeczytaj, co to jest IRONIA, a następnie
napisz w zeszycie, w zachowaniu, którego bohatera z opowiadania Sławomira Mrożka można dostrzec ironię. Uzasadnij swój wybór, podając odpowiedni cytat.

Dziękuję Ci za dzisiejszą lekcję. 
Twoja Polonistka

Ewelina Majewska

TEMAT: Obraz męstwa Polaków w utworze Adama Mickiewicza "REDUTA ORDONA"

1. SŁOWO WSTĘPU: 

Na dzisiejszej lekcji:
- poznasz "REDUTĘ ORDONA", utwór, który odważył się wyrecytować Bernard Zygier, bohater "Syzyfowych prac"; zrozumiesz, jak ważny był to wiersz i dlaczego jego recytacja mogła się skończyć wyrzuceniem ze szkoły...

2. TEMAT UTWORU: 

- Utwór opowiada o wydarzeniach z powstania listopadowego (1830) rozgrywających się w Warszawie w czasie obrony fortu na Woli. Przebieg bitwy relacjonuje w "REDUCIE ORDONA" adiutant polskiego generała. Obserwuje on wraz ze swoim dowódcą dramatyczne zmagania Polaków na polu walki, widzi zagładę reduty.

- POWSTANIE LISTOPADOWE (kontekst historyczny):

https://www.youtube.com/watch?v=6SMMb0chnvo

- TYTUŁ UTWORU składa się z części właściwej i podtytułu: „Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta”.

Dzięki części głównej tytułu wiemy, kto znajduje się w centrum wypowiedzi, kto jest najważniejszym bohaterem (jest nim postać rzeczywista Julian Konstanty Ordon, który żył w latach 1810–1887). W związku z tym tytuł pośrednio wskazuje na czas akcji przedstawionych w dziele wydarzeń.

Podtytuł określa narratora, czyli tego, kto opowiada. Jest nim adiutant Stefan Garczyński. 

- GATUNEK LITERACKI: Skoro w podtytule występuje słowo „opowiadanie”, to wiemy, że dzieło ma narratora, ale też opisy, dialogi i fabułę, a więc ma cechy epiki. Z drugiej strony tekst zapisany jest wierszem i jest w nim mnóstwo przepięknych środków stylistycznych, co zbliża go do liryki. „Typowy” wiersz ma jednak znacznie mniejszą długość. Czym jest więc "Reduta Ordona"? 

To poemat opisowo-refleksyjny. Dlaczego opisowy? Ponieważ występują w nim opisy np. wojsk, pola walki, itp. Dlaczego refleksyjny? Ponieważ poeta zastanawia się w nim nad postępowaniem cara, bohaterstwem żołnierzy i ocenia czyn Ordona.

3. GENEZA UTWORU: 

Zapoznaj się proszę ze wszystkimi informacjami, które zamieściłam dla Ciebie poniżej, a następnie zrób notatkę w swoim zeszycie:

a) Reduta Ordona (fortyfikacja nr 54), zlokalizowana na warszawskiej Woli, była fortyfikacją ziemną na planie sześcioboku. Ze względów taktycznych (polskie dowództwo spodziewało się ataku od strony Mokotowa) placówka posiadała nikłe zabezpieczenia. Reduta uzbrojona była w sześć dział starego typu (tzw. dział wałowych) o niewielkiej skuteczności, które obsługiwała kilkudziesięcioosobowa obsada.

b) Wiersz "Reduta Ordona" został napisany przez Adama Mickiewicza w 1832 roku. Należy do nurtu poezji batalistycznej. Przedstawia bohaterską bitwę (dramatyczną walkę w obronie Warszawy), którą stoczyła grupa polskich żołnierzy (załoga reduty nr 54) z Rosjanami podczas wojny polsko‑rosyjskiej w latach 1830–1831. Utwór ma podtytuł "Opowiadanie adiutanta". Mickiewicz wykorzystał tu relację naocznego świadka wydarzeń, uczestnika walk o Warszawę – swojego przyjaciela Stefana Garczyńskiego. Opowiedział on poecie o obronie reduty, podczas której niewielka grupa polskich powstańców starła się się z licznym wojskiem rosyjskim. Kiedy Polacy nie byli już w stanie dłużej stawiać oporu nieprzyjaciołom, ich dowódca, Julian Ordon, podjął decyzję o wysadzeniu reduty, aby nie oddać jej w ręce Rosjan. W zniszczeniu fortyfikacji i w swojej śmierci widzi jedyną szansę na pokonanie wroga. Pod gruzami giną bowiem nie tylko obrońcy, lecz także napastnicy...

c) POSTAWA ORDONA: Ordon zostaje przedstawiony w wierszu jako wzór mężnego żołnierza i bohatera poświęcającego życie w obronie ojczyzny. Tytułowy bohater bez wahania decyduje się ponieść najwyższą ofiarę, ponieważ wolność kraju stawia ponad inne wartości. Mickiewicz ukazując niezwykłą odwagę, determinację i ofiarność Ordona, uwzniośla jego czyn.

Celowym zabiegiem Mickiewicza było „uśmiercenie” Ordona pod gruzami reduty. Chodziło mu o przedstawienie postawy człowieka-patrioty, zdolnego do oddania życia za ojczyznę. Ordon miał być wzorem patriotyzmu, bohaterstwa, męstwa. W rzeczywistości Ordon wcale nie zginął, wysadzając redutę - przeżył wybuch i uczestniczył w dalszych walkach o niepodległość kraju. Po upadku powstania listopadowego wyjechał do Szkocji. Walczył na Węgrzech z Austriakami. Zmarł we Florencji w 1887 roku.

Zwróć uwagę, że Mickiewicz nie posuwa się do kłamstwa – pamiętajmy, że poeta posługuje się fikcją literacką, może podawać własną wersję wydarzeń lub wydarzenia, które faktycznie miały miejsce, przekształcać wedle swojej wizji. 

4. PODRĘCZNIK str. 318-321: 

Poznałeś/aś już genezę utworu i jego tematykę. Myślę, że teraz będzie Ci łatwiej zrozumieć sam tekst. Otwórz podręcznik, a następnie przeczytaj powoli i ze zrozumieniem utwór Adama Mickiewicza.

5. Recytacja "REDUTY ORDONA" przez Bernarda Zygiera - bohatera "SYZYFOWYCH PRAC" Stefana Żeromskiego: 

Jeśli już przeczytałeś utwór Adama Mickiewicza, obejrzyj koniecznie fragment "SYZYFOWYCH PRAC", kiedy Bernard Zygier odważył się wyrecytować ten tekst na lekcji języka polskiego. Mam nadzieję, że pamiętasz z ostatnich lekcji, że w czasach, w których rozgrywa się akcja książki Stefana Żeromskiego czytanie utworów w języku polskim, w ogóle posiadanie polskich książek było surowo zakazane. Sprawdź, czy masz w swoim zeszycie notatkę, która miała dotyczyć metod rusyfikacyjnych, jakie były stosowane w gimnazjum w Klerykowie.
FRAGMENT FILMU - RECYTACJA "REDUTY ORDONA" [YouTube]

6. UTRWALANIE:

Jeśli nadal masz problem ze zrozumieniem utworu, zajrzyj koniecznie na stronę poniżej, gdzie znajdziesz dokładne opracowanie utworu:
https://klp.pl/mickiewicz/ser-105.html

7. NOTATKA W ZESZYCIE:

Spróbuj ułożyć plan wydarzeń we właściwej kolejności. Poprawny zapis powinien znaleźć się w Twoim zeszycie:

8. PODSUMOWANIE: 

Na koniec dzisiejszej lekcji mam dla Ciebie dwie propozycje:

a) Do obejrzenia filmik dotyczący treści utworu jako powtórzenie przed egzaminem ósmoklasisty:

b) Do posłuchania "REDUTA ORDONA" w wersji hip-hop (okazuje się, że Mickiewicz byłby świetnym autorem tekstów dla raperów, gdyby dziś żył oczywiście...):

https://youtu.be/Y2DewEGtMFM

Twoja Polonistka
Ewelina Majewska