DZIADY jako obrzęd ludowy

1. SŁOWO WSTĘPU:
Na początku dzisiejszej lekcji chciałam Ci zaproponować słuchowisko na podstawie II części "DZIADÓW" Adama Mickiewicza. 

Jestem pewna, że dzięki niemu jeszcze lepiej poczujesz "klimat" tej lektury.

2. DZIADY JAKO OBRZĘD LUDOWY:

- Romantycy czerpali natchnienie do swoich dzieł między innymi z ludowej wyobraźni. To właśnie z nią wiąże się tradycja pogańskiego obrzędu – wywoływania duchów zmarłych. 

- II część DZIADÓW Adama Mickiewicza jest nie tylko dramatem – obrzędem,

ale także swoistym rytuałem, z którym wiążą się zaklęcia, klątwy i wezwania. 

Z jednej strony nawiązuje on do tradycji świętej uczty (przygotowywania posiłków dla duchów zmarłych), z drugiej natomiast – rozmów, które prowadzono z duchami...

- DZIADY to nazwa ludowego obrzędu zadusznego, wywodzącego się z tradycji rytualnego poczęstunku. Ta swoista uczta była organizowana przez pospólstwo (lud) dla przywoływanych duchów zmarłych lub dla zmarłych przodków 

(dziad = przodek).

- Istotą dziadów było „obcowanie żywych z umarłymi”. 

W tradycji słowiańskiej (w zależności od regionu) święta zaduszne obchodzono nawet sześć razy do roku, np. na wiosnę ok. 2 maja oraz jesienią – z 31 października na 1 listopada. Jesienne obrzędy były właściwym przygotowaniem do święta zmarłych.

- CELEM OBRZĘDU było ugoszczenie dusz. Zgromadzeni z jednej strony chcieli zdobyć „zaufanie” duchów i zapewnić sobie ich przychylność. Z drugiej natomiast strony wywoływanie duchów przodków służyło także udzieleniu im pomocy w pozyskaniu wiecznego szczęścia. 

Dusze karmiono kaszą, miodem, jajkami, kutią oraz częstowano... wódką. Biesiady (uczty) przygotowywano zarówno w domach, jak i na cmentarzach, przy grobach przodków.

- W dramacie Mickiewicza, szczególnie w kontekście takich pojęć, jak: „czyściec” i „zbawienie”, występuje swoiste połączenie zwyczajów pogańskich z chrześcijańskimi. We wschodniej Polsce, także na Białorusi i Ukrainie, obrzęd karmienia dusz na grobach zmarłych przetrwał do dziś.

3. O obrzędzie DZIADÓW możesz również wysłuchać tutaj:

4. ZADANIE:

Przeczytaj jeszcze raz PRZEDMOWĘ do dramatu II części DZIADÓW, a następnie odpowiedz na poniższe pytania. Odpowiedzi zapisz w swoim zeszycie:

1. Czym są DZIADY? 

2. Na czym polegał OBRZĘD DZIADÓW?

3. KTO i GDZIE kultywował ich tradycję?

4. Dlaczego obrzęd zaniknął?

5. Jaki był główny CEL tego obrzędu?

6. Co stanowi MOTTO II części "DZIADÓW" Adama Mickiewicza?

Na dzisiaj to tyle. 

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska