NEOLOGIZMY

1. NEOLOGIZM (z gr. „nowe słowo”), innowacja językowa, nowy wyraz dotychczas niewystępujący w języku, utworzony na potrzeby np. utworu literackiego.

Neologizm jest nowym elementem językowym, który został użyty w konkretnym tekście. Niektóre neologizmy upowszechniają się, to znaczy, że zaczynają być stosowane przez liczniejszą grupę osób, w większej liczbie tekstów, inaczej mówiąc – wchodzą na stałe do języka ogólnego. 

Tego typu neologizmami są m.in. wyrazy „wyobraźnia” (zastąpiła pochodzącą z łaciny „imaginację”), „komputer”, „zmywarka” oraz frazeologizmy „pirat drogowy” lub „wczasy pod gruszą”. 

UWAGA!!! Neologizm przestaje być neologizmem, kiedy na stałe wchodzi do języka ogólnopolskiego.

Neologizmy pojawiają się w stylu naukowym, potocznym (tworzą je na przykład dzieci), w prasie i literaturze (m.in. w utworach Bolesława Leśmiana, Stanisława Lema, Juliana Tuwima lub Mirona Białoszewskiego)

2. RANKING NEOLOGIZMÓW Z OSTATNIEJ DEKADY:

Zapoznaj się proszę z tekstem, który znajdziesz, klikając w link poniżej. 
https://polszczyzna.pl/neologizmy-ranking/

3. Teraz wysłuchaj wypowiedzi Jerzego Bralczyka na temat neologizmów:

4. ZADANIE DLA CIEBIE:

Na podstawie obejrzanego filmu odpowiedz na poniższe pytania. 

Odpowiedzi zapisz w swoim zeszycie.

- Jakie są przyczyny powstawania neologizmów?

- Które neologizmy weszły na stałe do polszczyzny ogólnej?

- Które słowa z gwary młodzieżowej weszły do języka ogólnego?

- Który neologizm próbował upowszechnić Melchior Wańkowicz?

- Od jakich wyrazów, zdaniem Jerzego Bralczyka, powstał wyraz „mistrzyciel”?

- Co to jest NEOSEMANTYZM? 

- Jaki jest stosunek Jerzego Bralczyka do neologizmów?

5. PODSUMOWANIE: 
Na koniec dzisiejszej lekcji proponuję Ci zadanie interaktywne. 

Przeczytaj fragment wiersza, który znajduje się poniżej, a następnie wskaż w nim zastosowane neologizmy. Koniecznie sprawdź, czy dobrze wykonałeś/aś to zadanie.

Twoja Polonistka

Ewelina Majewska